Czy kawa szkodzi wątrobie? Nie… raczej ją chroni…
Wiele osób tak sądzi, … że sięgając po kolejną filiżankę, to sobie mocno
szkodzą. Ale czy słusznie?
Przeanalizowałam wiele badań ( jedni oglądają
seriale, inni szydełkują, moje hobby to śledzenie tego, co się dzieje w świecie
naukowym … tym związanym z medycyną prewencyjną. Cóż, każdy ma jakieś dziwactwa,
· Ale, uwierzcie mi, jest to o wiele lepsze niż dobra
powieść sensacyjna .
Wracając do kawy. O tym nikt nie wspominał 10-20 lat wcześniej. Jesli
ktoś bazuje na informacjach sprzed 10-20-30 lat ( kiedy np. studiował), to, zdecycowanie,
nie zgodzi się z tym, co poniżej piszę. Ale dane trzeba aktualizować.
W świetle dowodów, którymi DZISIAJ ( nie kiedyś) dysponujemy- aktywne
związki (polifenole, diterpeny, kofeina) działają ochronnie w stosunku do
wątroby…czy ktoś jest zdziwiony?
Ale o czymś muszę przypomnieć . Żeby nikomu nie
zaszkodzić. Już to tłumaczyłam. Są osoby, którym natura przydzieliła
wyjątkowo leniwe enzymy związane z przetwarzaniem kofeiny. Bo kofeina, kiedy ją
spożyjemy, jest w zdecydowanej większości metabolizowana przez białka , które
maja swoją fachową nazwę brzmiącą: „ izoenzymy 1A2 cytochromu P450 ( w skrócie
CYP1A2)” .
Użyjmy prostszych słów i po prostu powiedzmy: – dzięki CYP1A2 organizm pozbywa się tej substancji po wcześniejszym „przerobieniu” do innych związków (głównie paraksantyny) które mogą być wydalane z moczem i grzecznie opuścić nasze ciało.
Użyjmy prostszych słów i po prostu powiedzmy: – dzięki CYP1A2 organizm pozbywa się tej substancji po wcześniejszym „przerobieniu” do innych związków (głównie paraksantyny) które mogą być wydalane z moczem i grzecznie opuścić nasze ciało.
Sprawność CYP1A2 jest uzależniona od genów ( zresztą nie tylko) i jest to powód,
dlaczego różni się ona wyraźnie pomiędzy ludźmi.
Mówi się o „wolnych” i „szybkich” izoenzymach CYP1A2. Posiadacze „wolnych” wersji mają problem ze sprawnym pozbywaniem się kofeiny z organizmu i dlatego źle reagują na wszelkie produkty zawierające ten związek. Stąd- to oczywiste- nie są dla nich one wskazane.
Na nich kofeina działa źle, ponieważ zbyt długo błąka się po ciele, zamiast być sprawnie przerobiona i grzecznie opuścić organizm.
Ale oni to wiedzą… po kawie z kofeiną odczuwają nieprzyjemne uczucie rozdrażnienia, bóle głowy, brzucha, nudności, bezsenności. I co najważniejsze, kofeina działa niekorzystnie na ich układ krążenia (4)
Wszyscy inni (których jest zdecydowana większość)- nie powinni mieć wyrzutów sumienia, kiedy przygotowują sobie kolejną filiżankę kawy, po której czują się świetnie.
.
DETOKS TRWAJĄCY CAŁĄ DOBĘ.
Porozmawiajmy teraz o naszej wątrobie.
I o tym jak na nią wpływa kawa…
.
Czy jej szkodzi?
.
Nie.
.
W świetle wiarygodnych badań publikowanych w ostatnich latach- kawa powinna być POLECANA osobom mającym „problemy z wątrobą”. A takich ludzi jest niemało.
.
Nasza droga wątroba … działa jak przetwórnia, oczyszczalnia ścieków, punkt neutralizowania odpadów – gdzie są one rozbijane, przerabiane i usuwane z krwi, zanim zdążą poczynić szkody. A jeszcze do tego wszystkiego jest też fabryką produkującą białka ważne (chociażby) dla krzepnięcia krwi.
.
Chociaż powszechnie określenie „oczyszczanie” kojarzy się z jakiąś kuracją , którą ktoś nam chce sprzedać, to tak naprawdę, naturalny detox dzieje się nieustannie wewnątrz nas.
Głównie w wątrobie.
Dlatego lepiej o nią dbać i szanować.
Zapewnić jej odpowiednią dietę zawierającą niezbędne składniki odżywcze, których ten narząd potrzebuje do prawidłowego wypełniania tego całego mnóstwa obowiązków.
.
I oczywiście, żeby jej nie truć . Nasza wątroba jest bardzo wrażliwa na działanie czynników szkodliwych, takich jak nadmiar alkoholu, dieta obładowana tłuszczami, przetworzonymi węglowodanami i chemicznymi dodatkami. Cierpi.
.
Dzisiaj „kuracje oczyszczające” to dla wielu pomysł na „biznes”. Albo raczej na nieuczciwe zarobienie pieniędzy.
„Cudowne plastry wyciągające toksyny” … przez pięty.
„Przeciwdziałające chorobom i leczące „czyszczenie jelita grubego”.
Kuracje lub pigułki, które mają moc oczyszczającą.
.
Któż z nas nie zetknął się z taką ofertą ?
Mówi się o „wolnych” i „szybkich” izoenzymach CYP1A2. Posiadacze „wolnych” wersji mają problem ze sprawnym pozbywaniem się kofeiny z organizmu i dlatego źle reagują na wszelkie produkty zawierające ten związek. Stąd- to oczywiste- nie są dla nich one wskazane.
Na nich kofeina działa źle, ponieważ zbyt długo błąka się po ciele, zamiast być sprawnie przerobiona i grzecznie opuścić organizm.
Ale oni to wiedzą… po kawie z kofeiną odczuwają nieprzyjemne uczucie rozdrażnienia, bóle głowy, brzucha, nudności, bezsenności. I co najważniejsze, kofeina działa niekorzystnie na ich układ krążenia (4)
Wszyscy inni (których jest zdecydowana większość)- nie powinni mieć wyrzutów sumienia, kiedy przygotowują sobie kolejną filiżankę kawy, po której czują się świetnie.
.
DETOKS TRWAJĄCY CAŁĄ DOBĘ.
Porozmawiajmy teraz o naszej wątrobie.
I o tym jak na nią wpływa kawa…
.
Czy jej szkodzi?
.
Nie.
.
W świetle wiarygodnych badań publikowanych w ostatnich latach- kawa powinna być POLECANA osobom mającym „problemy z wątrobą”. A takich ludzi jest niemało.
.
Nasza droga wątroba … działa jak przetwórnia, oczyszczalnia ścieków, punkt neutralizowania odpadów – gdzie są one rozbijane, przerabiane i usuwane z krwi, zanim zdążą poczynić szkody. A jeszcze do tego wszystkiego jest też fabryką produkującą białka ważne (chociażby) dla krzepnięcia krwi.
.
Chociaż powszechnie określenie „oczyszczanie” kojarzy się z jakiąś kuracją , którą ktoś nam chce sprzedać, to tak naprawdę, naturalny detox dzieje się nieustannie wewnątrz nas.
Głównie w wątrobie.
Dlatego lepiej o nią dbać i szanować.
Zapewnić jej odpowiednią dietę zawierającą niezbędne składniki odżywcze, których ten narząd potrzebuje do prawidłowego wypełniania tego całego mnóstwa obowiązków.
.
I oczywiście, żeby jej nie truć . Nasza wątroba jest bardzo wrażliwa na działanie czynników szkodliwych, takich jak nadmiar alkoholu, dieta obładowana tłuszczami, przetworzonymi węglowodanami i chemicznymi dodatkami. Cierpi.
.
Dzisiaj „kuracje oczyszczające” to dla wielu pomysł na „biznes”. Albo raczej na nieuczciwe zarobienie pieniędzy.
„Cudowne plastry wyciągające toksyny” … przez pięty.
„Przeciwdziałające chorobom i leczące „czyszczenie jelita grubego”.
Kuracje lub pigułki, które mają moc oczyszczającą.
.
Któż z nas nie zetknął się z taką ofertą ?
Ale, niestety, sposoby te są skuteczne tylko w oczyszczaniu… portfela.
.
Co gorsza, niektóre mogą bardzo szkodzić.
I to za nasze własne (wcale niemałe) pieniądze.
Reklamy „cudownych” suplementów „na wątrobę” bazują na tkwiącym w każdym z nas marzeniu, a raczej pokusie, by kupić czarodziejską różdżkę, pomachać nią i naprawić skutki tego, że zdarzyło nam się przesadzić w czasie świąt, czy na imieninach cioci. Masz problem? Dolegliwości niepozwalające najeść się kiełbasy?·
.
Co gorsza, niektóre mogą bardzo szkodzić.
I to za nasze własne (wcale niemałe) pieniądze.
Reklamy „cudownych” suplementów „na wątrobę” bazują na tkwiącym w każdym z nas marzeniu, a raczej pokusie, by kupić czarodziejską różdżkę, pomachać nią i naprawić skutki tego, że zdarzyło nam się przesadzić w czasie świąt, czy na imieninach cioci. Masz problem? Dolegliwości niepozwalające najeść się kiełbasy?·
Nie ma sprawy.
Reklamy obiecują: „po prostu, kup naszą pastylkę”.
Sugerują, że nie tylko pochłoniesz wtedy ten świąteczny obiad bez problemu, ale będziesz wyglądał tak błogo i radośnie, jakby to, co połknąłeś, zawierało też jakąś „uszczęśliwiającą” substancję, której w świetle prawa, nie wolno rozprowadzać w żadnym cywilizowanym kraju.
Sugerują, że nie tylko pochłoniesz wtedy ten świąteczny obiad bez problemu, ale będziesz wyglądał tak błogo i radośnie, jakby to, co połknąłeś, zawierało też jakąś „uszczęśliwiającą” substancję, której w świetle prawa, nie wolno rozprowadzać w żadnym cywilizowanym kraju.
Prawda jest niestety inna. (Też żałuję). Jeśli mamy dolegliwości
pokazywane na początku tych reklam, to dla naszego dobra, należy je
skonsultować z lekarzem i przeprowadzić odpowiednią diagnostykę a nie biec po jakieś
pigułki do apteki.
UCIEKAJĄCE ENZYMY SUGERUJĄ KŁOPOTY
Skąd wiadomo, że kawa pomaga wątrobie? Jak to badano?
Jednym ze sposobów na stwierdzenie, czy z naszą wątrobą wszystko jest w porządku jest pobranie krwi i sprawdzenie tego, jaki jest w niej poziom pewnych enzymów, które u zdrowego człowieka występują w niewielkich ilościach.
Normalnie, to one znajdują się wewnątrz komórek narządów, a nie krążą sobie we krwi. To się zmienia, gdy ich „mieszkanie”, czyli odpowiednie komórki, np. wątrobowe, ulegną uszkodzeniu . Mogą wtedy „wyciekać” i przechodzić do surowicy.
To właśnie badamy testami laboratoryjnymi. Określamy w nich, między innymi, poziom „aminotransferaz”, do których należą aminotransferaza alaninowa (w skrócie AlAT), aminotransferaza asparaginianowa (w skrócie AspAT). Dlatego Wasz lekarz wypisuje czasami skierowanie na to badanie.
Bo ich podwyższony poziom świadczy o tym, że coś złego dzieje się w organizmie, jest oznaką uszkodzenia komórek, i to najczęściej właśnie wątrobowych.
Skąd wiadomo, że kawa pomaga wątrobie? Jak to badano?
Jednym ze sposobów na stwierdzenie, czy z naszą wątrobą wszystko jest w porządku jest pobranie krwi i sprawdzenie tego, jaki jest w niej poziom pewnych enzymów, które u zdrowego człowieka występują w niewielkich ilościach.
Normalnie, to one znajdują się wewnątrz komórek narządów, a nie krążą sobie we krwi. To się zmienia, gdy ich „mieszkanie”, czyli odpowiednie komórki, np. wątrobowe, ulegną uszkodzeniu . Mogą wtedy „wyciekać” i przechodzić do surowicy.
To właśnie badamy testami laboratoryjnymi. Określamy w nich, między innymi, poziom „aminotransferaz”, do których należą aminotransferaza alaninowa (w skrócie AlAT), aminotransferaza asparaginianowa (w skrócie AspAT). Dlatego Wasz lekarz wypisuje czasami skierowanie na to badanie.
Bo ich podwyższony poziom świadczy o tym, że coś złego dzieje się w organizmie, jest oznaką uszkodzenia komórek, i to najczęściej właśnie wątrobowych.
Alkohol, wiele leków, zwłaszcza zażywanych w nadmiarze, zapalenie, może
działać niszcząco na wątrobę i powodować uciekanie aminotransferaz do surowicy.
Żeby być dokładnym- aminotransferazy też, choć w znacznie mniejszych
ilościach, są obecne w niektórych innych narządach (komórkach serca, mięśni
szkieletowych, nerek, mózgu), niemniej, najczęstszą przyczyną podniesionego ich
poziomu są „problemy z wątrobą”.
Gamma-glutamylotransferaza (w skrócie GGTP).
Jeśli jeszcze nie badaliście jego poziomu w surowicy, to pewnie kiedyś będziecie, bo to dużo wnoszące badanie.
Kolejny enzym. „Siedzi” sobie spokojnie w błonie komórkowej komórek wątrobowych , a jego ilość we krwi może zwiększać się wtedy, kiedy uszkadzające wątrobę czynniki „wygonią” go stamtąd. A dzieje się tak pod wpływem różnych leków, otyłości (24), palenia papierosów (25), zaawansowanego wieku (26). Bardzo częstym powodem takiego stanu rzeczy jest nadmierna konsumpcja alkoholu. (Też, jak aminotransferazy- GGTP występuje w największej ilości w wątrobie, choć obecny jest i w trzustce, nerkach i jelicie).
.
Do rzeczy, jaki związek łączy AlAT, AspAT i GGTP z kawą? To ważne.
Jeśli jeszcze nie badaliście jego poziomu w surowicy, to pewnie kiedyś będziecie, bo to dużo wnoszące badanie.
Kolejny enzym. „Siedzi” sobie spokojnie w błonie komórkowej komórek wątrobowych , a jego ilość we krwi może zwiększać się wtedy, kiedy uszkadzające wątrobę czynniki „wygonią” go stamtąd. A dzieje się tak pod wpływem różnych leków, otyłości (24), palenia papierosów (25), zaawansowanego wieku (26). Bardzo częstym powodem takiego stanu rzeczy jest nadmierna konsumpcja alkoholu. (Też, jak aminotransferazy- GGTP występuje w największej ilości w wątrobie, choć obecny jest i w trzustce, nerkach i jelicie).
.
Do rzeczy, jaki związek łączy AlAT, AspAT i GGTP z kawą? To ważne.
Obserwowano niejednokrotnie, że osoby zagrożone chorobami wątroby , ale
jednocześnie spożywające systematycznie kawę, mają niższy poziom w surowicy
enzymów świadczących o uszkodzeniu komórek wątrobowych, aniżeli kawowi
abstynenci. I to w sposób proporcjonalny do ilości spożywanej kawy. Czyli, im
większa jest ilość spożywanej kawy, tym poziom enzymów będących wykładnikami
uszkodzenia wątroby – niższy . Zależność taka bywała opisywana w przypadku
chorujących na przewlekłe zapalenie wątroby, otyłość, nadmiernie spożywających
alkohol, palących papierosy.
Oficjalnie ogłoszono też, że ci spośród pacjentów z przewlekłą chorobą
wątroby, którzy spożywają kawę, mają zmniejszone ryzyko progresji do marskości.
A wśród pacjentów z rozwiniętą marskością wątroby obserwuje się mniejszą
śmiertelność w grupie miłośników kawy. Chorzy na przewlekłe wirusowe zapalenie
wątroby typu C, konsumujący systematycznie kawę uzyskują lepsze wyniki terapii
przeciwwirusowej.
Jeszcze do tego- ilość spożywanej kawy przez pacjentów z niealkoholowym stłuszczeniem wątroby jest odwrotnie proporcjonalna do stopnia ciężkości zapalenia wątroby .
Jeszcze do tego- ilość spożywanej kawy przez pacjentów z niealkoholowym stłuszczeniem wątroby jest odwrotnie proporcjonalna do stopnia ciężkości zapalenia wątroby .
GGTP świadczący o uszkodzeniu wątroby a kawa
Jedne z pierwszych sygnałów pochodziły z Norwegii z lat 1986 i 1990 – były
to dwa badania , które ujawniły odwrotną zależność między wielkością spożycia
kawy a poziomem GGTP w surowicy (1,2). Podobne wyniki zostały potwierdzone w
wielu innych (4-12) raportach , docierających z różnych krajów świata.
W 2013 roku naukowcy z Finlandii analizowali (23) dane dotyczące spożywania kawy, alkoholu i aktywności GGTP w surowicy, jako oznaki uszkodzenia wątroby, które były zbierane od 18.899 osób . Badanie zostało przeprowadzone we współpracy z Narodowym Instytutem Zdrowia i Opieki Społecznej w Finlandii. Brano pod uwagę wskaźnik masy ciała, palenie papierosów i wiek. W przypadku mężczyzn, wzrost GGTP wywołany nadmiernym spożyciem alkoholu (> 280 g czystego alkoholu / tydzień) okazał się być znacznie zmniejszony w przypadku konsumpcji kawy przekraczającej 4 filiżanek dziennie. Podobny trend obserwowano również u kobiet. „Wynik ten potwierdza wcześniejszą obserwację, że kawa chroni wątrobę przed skutkami działania szkodliwych substancji” powiedział Onni Niemelä, profesor Medycyny Uzależnień na Uniwersytecie w Tampere, jeden z autorów badania.
.
Picie kawy chroni (nieco) wątrobę przed krzywdzącym wpływem alkoholu, ale to nie znaczy, że alkohol popijany kawą staje się nieszkodliwy. Nie!, spożywany w większych ilościach, nadal pozostaje TRUCIZNĄ. A od pewnego czasu mówi się o tym, że nawet umiarkowana konsumpcja wiąże się ze zwiększonym ryzykiem raka. Wolałam dodać. Żebym nie była źle zrozumiana.
W 2013 roku naukowcy z Finlandii analizowali (23) dane dotyczące spożywania kawy, alkoholu i aktywności GGTP w surowicy, jako oznaki uszkodzenia wątroby, które były zbierane od 18.899 osób . Badanie zostało przeprowadzone we współpracy z Narodowym Instytutem Zdrowia i Opieki Społecznej w Finlandii. Brano pod uwagę wskaźnik masy ciała, palenie papierosów i wiek. W przypadku mężczyzn, wzrost GGTP wywołany nadmiernym spożyciem alkoholu (> 280 g czystego alkoholu / tydzień) okazał się być znacznie zmniejszony w przypadku konsumpcji kawy przekraczającej 4 filiżanek dziennie. Podobny trend obserwowano również u kobiet. „Wynik ten potwierdza wcześniejszą obserwację, że kawa chroni wątrobę przed skutkami działania szkodliwych substancji” powiedział Onni Niemelä, profesor Medycyny Uzależnień na Uniwersytecie w Tampere, jeden z autorów badania.
.
Picie kawy chroni (nieco) wątrobę przed krzywdzącym wpływem alkoholu, ale to nie znaczy, że alkohol popijany kawą staje się nieszkodliwy. Nie!, spożywany w większych ilościach, nadal pozostaje TRUCIZNĄ. A od pewnego czasu mówi się o tym, że nawet umiarkowana konsumpcja wiąże się ze zwiększonym ryzykiem raka. Wolałam dodać. Żebym nie była źle zrozumiana.
AlAT , AspAT a kawa
W 1993 roku w pracy zatytułowanej : „Nieoczekiwane efekty konsumpcji kawy w
stosunku do aktywności enzymów wątrobowych” naukowcy włoscy opisywali badanie
dotyczące ponad 2000 pacjentów wieku 65 lat. Wartości aminotransferazy
alaninowej (AlAT) były o 10,3% niższe wśród tych, którzy pili trzy lub więcej
filiżanek kawy dziennie (10). Miłośnicy kawy mieli też niższe poziomy GGTP,
bilirubiny i fosfatazy alkalicznej.
2005 rok. Spośród uczestników Trzeciego Narodowego Badania Zdrowia i
Odżywiania w USA ( NHANES) wyłoniono prawie 6000 osób , które cechowała
obecność czynników ryzyka uszkodzenia wątroby, do których należały nadmierne
spożywanie alkoholu, nadwaga, wirusowe zapalenie wątroby, hemochromatoza lub
zaburzenia metabolizmu glukozy . Osoby z tej bardziej zagrożonej grupy, pijące
więcej niż 2 szklanki kawy dziennie rzadziej o 46% wykazywały oznaki zaburzenia
funkcji wątroby w postaci zwiększonej aktywności AlAT, aniżeli unikający kawy.
Najwyższe spożycie kofeiny wiązało się z mniejszym o 69% ryzykiem wystąpienia
podwyższonego poziomu AlAT. Taka zależność była zauważalna we wszystkich
podgrupach, wydzielonych i analizowanych osobno ze względu na powód
ewentualnego uszkodzenia wątroby (15).
.
W japońskim badaniu opublikowanym w 2010 roku, dotyczącym 12 020 mężczyzn odnotowano silny odwrotny związek pomiędzy poziomem konsumpcji kawy i podwyższonymi wartościami AlAT (87). Ale też w jednym z badań zaobserwowano, że codzienne spożywanie 5-6 filiżanek mocnej niefiltrowanej kawy powoduje niewielki wzrost stężenia aminotransferazy alaninowej w surowicy (13).
.
W japońskim badaniu opublikowanym w 2010 roku, dotyczącym 12 020 mężczyzn odnotowano silny odwrotny związek pomiędzy poziomem konsumpcji kawy i podwyższonymi wartościami AlAT (87). Ale też w jednym z badań zaobserwowano, że codzienne spożywanie 5-6 filiżanek mocnej niefiltrowanej kawy powoduje niewielki wzrost stężenia aminotransferazy alaninowej w surowicy (13).
Marskość wątroby.
Marskość wątroby jest końcowym etapem uszkodzenia, Ma różne przyczyny.
Jest chorobą częstą, dotyczy 4 do 10% populacji , niekiedy bywa rozpoznawaną przypadkowo,
Światowa Organizacja Zdrowia ocenia, iż marskość wątroby odpowiada aż za 1,3% wszystkich zgonów na świecie. Dużo. Przyczynami mogą być m.in. toksyny (przede wszystkim alkohol), choroby autoimmunologiczne, zapalenia, szczególnie wirusowe, choroby metaboliczne.
Uwaga! Uwaga! Liczne badania wykazały, że kawa może obniżać ryzyko rozwoju marskości nawet o 80%.
Marskość wątroby jest końcowym etapem uszkodzenia, Ma różne przyczyny.
Jest chorobą częstą, dotyczy 4 do 10% populacji , niekiedy bywa rozpoznawaną przypadkowo,
Światowa Organizacja Zdrowia ocenia, iż marskość wątroby odpowiada aż za 1,3% wszystkich zgonów na świecie. Dużo. Przyczynami mogą być m.in. toksyny (przede wszystkim alkohol), choroby autoimmunologiczne, zapalenia, szczególnie wirusowe, choroby metaboliczne.
Uwaga! Uwaga! Liczne badania wykazały, że kawa może obniżać ryzyko rozwoju marskości nawet o 80%.
przypisy
1) Arnesen E, Huseby NE, Brenn T, et al. The TromsØ heart study: distribution of, and determinants for, gamma-glutamyltransferase in a free-living population. Scand J Clin Lab Invest 1986; 46: 63–70.
2) Nilssen O, Førde OH, Brenn T. The Tromsø study: distribution and population determinants of gamma-glutamyltransferase. Am J Epidemiol 1990; 132: 318–26.
3) Impact of Coffee on Liver Diseases A Systematic Review Sammy Saab, Divya Mallam, Gerald A. Cox II, Myron J. Tong Disclosures , Liver International. 2014;34(4):495-504.
4) Nilssen O, Førde OH. Seven-year longitudinal population study of change in gamma-glutamyltransferase: the Tromsø Study. Am J Epidemiol 1994; 139: 787–92.
5) Tanaka K, Tokunaga S, Kono S, et al. Coffee consumption and decreased serum gamma-glutamyltransferase and aminotransferase activities among male alcohol drinkers. Int J Epidemiol 1998; 27: 438–43.
6)Kono S, Shinchi K, Imanishi K, et al. Coffee and serum gamma-glutamyltransferase: a study of self-defense officials in Japan. Am J Epidemiol 1994; 139: 723–7.
7)Honjo S, Kono S, Ogawa S, et al. Coffee drinking and serum gamma-glutamyltransferase: an extended study of self-defense officials of Japan. Ann Epidemiol 1999; 9: 325–31.
8)Honjo S, Kono S, Ogawa S, et al. Coffee consumption and serum aminotransferases in middle-aged Japanese men. J Clin Epidemiol 2001; 54: 823–9.
9) Nakanishi N, Nakamura K, Nakajima K, et al. Coffee consumption and decreased serum gamma-glutamyltransferase: a study of middle-aged Japanese men. Eur J Epidemiol 2000; 16: 419–23.
10) Casiglia E, Spolaore P, Ginocchio G, Ambrosio GB. Unexpected effects of coffee consumption on liver enzymes. Eur J Epidemiol 1993; 9: 293–7.
11)Pintus F, Mascia P. Distribution and population determinants of gamma-glutamyltransferase in a random sample of Sardinian inhabitants. Eur J Epidemiol 1996; 12: 71–6.
12) Poikolainen K, Vartiainen E. Determinants of gammaglutamyltransferase: positive interaction with alcohol and body mass index, negative association with coffee. Am J Epidemiol 1997; 146: 1019–24
13) Urgert R, Meyboom S, Kuilman M, et al. Comparison of effect of cafetiere and filtered coffee on serum concentrations of liver aminotransferases and lipids: six month randomized controlled trial. BMJ 1996; 313: 1362–6
14) Modi AA, Feld JJ, Park Y, et al. Increased caffeine consumption is associated with reduced hepatic fibrosis. J Hepatol 2010; 51: 201–9.
15) Ruhl CE, Everhart JE. Coffee and caffeine consumption reduce the risk of elevated serum alanine aminotransferase activity in the United States. Gastroenterology 2005; 128: 24–32.
16) Giovanni Corrao,, Antonella Zambon, Vincenzo Bagnardi, Amleto D’Amicis, Arthur Klatsky, Coffee, Caffeine, and the Risk of Liver Cirrhosis , Annals of Epidemiology, Volume 11, Issue 7 , Pages 458-465, October 2001
17) Hepatology. 2014 Aug;60(2):661-9. doi: 10.1002/hep.27054. Epub 2014 Jun 24. Coffee, alcohol and other beverages in relation to cirrhosis mortality: the Singapore Chinese Health Study. Goh GB, Chow WC, Wang R, Yuan JM, Koh WP.
18) Am J Epidemiol. 1992 Nov 15;136(10):1248-57. Alcohol, smoking, coffee, and cirrhosis. Klatsky , Armstrong .
19) Aage Tverdal, Svetlana Skurtveit Norwegian Institute of Public Health Coffee Intake and Mortality from Liver Cirrhosis , , Oslo, Norway Annals of Epidemiology Volume 13, Issue 6 , Pages 419-423, July 2003
20) Arthur L. Klatsky, Cynthia Morton, Natalia Udaltsova, Gary D. Friedman, Coffee, Cirrhosis, and Transaminase Enzymes , Arch Intern Med. 2006;166(11):1190-1195. doi:10.1001/archinte.166.11.1190.
21) Canadian Journal of Cardiology, Caffeine Intake and Atrial Fibrillation Incidence: Dose Response Meta-analysis of Prospective Cohort Studies April 2014Volume 30, Issue 4, Pages 448–454 Min Cheng, MD, Zunsong Hu, Xiangfeng Lu, Jianfeng Huang, Dongfeng Gu,
22) Gallus S, Tavani A, Negri E, La Vecchia C. Does coffee protect against liver cirrhosis? Ann Epidemiol 2002; 12: 202–5.
23) Danielsson J, Kangastupa P, Laatikainen T, Aalto M, Niemelä O. Dose- and gender-dependent interactions between coffee consumption and serum GGT activity in alcohol consumers. Alcohol Alcohol. 2013 May-Jun;48(3):303-7. doi: 10.1093/alcalc/agt017. Epub 2013 Mar 14.
24) Alatalo PI, Koivisto HM, Hietala JP et al. (2009) Gender-dependent impacts of body mass index and moderate alcohol consumption on serum uric acid—an index of oxidant stress status? Free Radic Biol Med 46:1233–8.
25) Breitling LP, Raum E, Müller H et al. (2009) Synergism between smoking and alcohol consumption with respect to serum gamma-glutamyltransferase. Hepatology 49:802–8.
26) Tynjälä J, Kangastupa P, Laatikainen T et al. (2012) Effect of age and gender on the relationship between alcohol consumption and serum GGT: time to recalibrate goals for normal ranges. Alcohol Alcohol 47:558–62
27) Ong A, Wong VW, Wong GL, Chan HL. The effect of caffeine and alcohol consumption on liver fibrosis—a study of 1045 Asian hepatitis B patients using transient elastography. Liver Int. 2011; 31: 1047–53.
28) Freedman ND, Everhart JE, Hoefs JC, et al. Coffee intake is associated with lower rates of liver disease progression in chronic hepatitis C. J Hepatol 2009; 50: 1360–9.
29) Freedman ND, Curto TM, Lindsay KL, et al. Coffee consumption is associated with response to peginterferon and ribavirin therapy in patients with chronic hepatitis C. Gastroenterology 2011; 140: 1961–9.
30) Costentin CE, Roudot-Thoraval F, Zafrani ES, et al. Association of caffeine intake and histological features of chronic hepatitis C. J Hepatol 2011; 54: 1123–9.
87) Anty R, Marjoux S, Iannelli A et al. Regular coffee but not espresso drinking is protective against fibrosis in a cohort mainly composed of morbidly obese European women with NAFLD undergoing bariatric surgery. J. Hepatol. 2012; 57: 1090–6.
1) Arnesen E, Huseby NE, Brenn T, et al. The TromsØ heart study: distribution of, and determinants for, gamma-glutamyltransferase in a free-living population. Scand J Clin Lab Invest 1986; 46: 63–70.
2) Nilssen O, Førde OH, Brenn T. The Tromsø study: distribution and population determinants of gamma-glutamyltransferase. Am J Epidemiol 1990; 132: 318–26.
3) Impact of Coffee on Liver Diseases A Systematic Review Sammy Saab, Divya Mallam, Gerald A. Cox II, Myron J. Tong Disclosures , Liver International. 2014;34(4):495-504.
4) Nilssen O, Førde OH. Seven-year longitudinal population study of change in gamma-glutamyltransferase: the Tromsø Study. Am J Epidemiol 1994; 139: 787–92.
5) Tanaka K, Tokunaga S, Kono S, et al. Coffee consumption and decreased serum gamma-glutamyltransferase and aminotransferase activities among male alcohol drinkers. Int J Epidemiol 1998; 27: 438–43.
6)Kono S, Shinchi K, Imanishi K, et al. Coffee and serum gamma-glutamyltransferase: a study of self-defense officials in Japan. Am J Epidemiol 1994; 139: 723–7.
7)Honjo S, Kono S, Ogawa S, et al. Coffee drinking and serum gamma-glutamyltransferase: an extended study of self-defense officials of Japan. Ann Epidemiol 1999; 9: 325–31.
8)Honjo S, Kono S, Ogawa S, et al. Coffee consumption and serum aminotransferases in middle-aged Japanese men. J Clin Epidemiol 2001; 54: 823–9.
9) Nakanishi N, Nakamura K, Nakajima K, et al. Coffee consumption and decreased serum gamma-glutamyltransferase: a study of middle-aged Japanese men. Eur J Epidemiol 2000; 16: 419–23.
10) Casiglia E, Spolaore P, Ginocchio G, Ambrosio GB. Unexpected effects of coffee consumption on liver enzymes. Eur J Epidemiol 1993; 9: 293–7.
11)Pintus F, Mascia P. Distribution and population determinants of gamma-glutamyltransferase in a random sample of Sardinian inhabitants. Eur J Epidemiol 1996; 12: 71–6.
12) Poikolainen K, Vartiainen E. Determinants of gammaglutamyltransferase: positive interaction with alcohol and body mass index, negative association with coffee. Am J Epidemiol 1997; 146: 1019–24
13) Urgert R, Meyboom S, Kuilman M, et al. Comparison of effect of cafetiere and filtered coffee on serum concentrations of liver aminotransferases and lipids: six month randomized controlled trial. BMJ 1996; 313: 1362–6
14) Modi AA, Feld JJ, Park Y, et al. Increased caffeine consumption is associated with reduced hepatic fibrosis. J Hepatol 2010; 51: 201–9.
15) Ruhl CE, Everhart JE. Coffee and caffeine consumption reduce the risk of elevated serum alanine aminotransferase activity in the United States. Gastroenterology 2005; 128: 24–32.
16) Giovanni Corrao,, Antonella Zambon, Vincenzo Bagnardi, Amleto D’Amicis, Arthur Klatsky, Coffee, Caffeine, and the Risk of Liver Cirrhosis , Annals of Epidemiology, Volume 11, Issue 7 , Pages 458-465, October 2001
17) Hepatology. 2014 Aug;60(2):661-9. doi: 10.1002/hep.27054. Epub 2014 Jun 24. Coffee, alcohol and other beverages in relation to cirrhosis mortality: the Singapore Chinese Health Study. Goh GB, Chow WC, Wang R, Yuan JM, Koh WP.
18) Am J Epidemiol. 1992 Nov 15;136(10):1248-57. Alcohol, smoking, coffee, and cirrhosis. Klatsky , Armstrong .
19) Aage Tverdal, Svetlana Skurtveit Norwegian Institute of Public Health Coffee Intake and Mortality from Liver Cirrhosis , , Oslo, Norway Annals of Epidemiology Volume 13, Issue 6 , Pages 419-423, July 2003
20) Arthur L. Klatsky, Cynthia Morton, Natalia Udaltsova, Gary D. Friedman, Coffee, Cirrhosis, and Transaminase Enzymes , Arch Intern Med. 2006;166(11):1190-1195. doi:10.1001/archinte.166.11.1190.
21) Canadian Journal of Cardiology, Caffeine Intake and Atrial Fibrillation Incidence: Dose Response Meta-analysis of Prospective Cohort Studies April 2014Volume 30, Issue 4, Pages 448–454 Min Cheng, MD, Zunsong Hu, Xiangfeng Lu, Jianfeng Huang, Dongfeng Gu,
22) Gallus S, Tavani A, Negri E, La Vecchia C. Does coffee protect against liver cirrhosis? Ann Epidemiol 2002; 12: 202–5.
23) Danielsson J, Kangastupa P, Laatikainen T, Aalto M, Niemelä O. Dose- and gender-dependent interactions between coffee consumption and serum GGT activity in alcohol consumers. Alcohol Alcohol. 2013 May-Jun;48(3):303-7. doi: 10.1093/alcalc/agt017. Epub 2013 Mar 14.
24) Alatalo PI, Koivisto HM, Hietala JP et al. (2009) Gender-dependent impacts of body mass index and moderate alcohol consumption on serum uric acid—an index of oxidant stress status? Free Radic Biol Med 46:1233–8.
25) Breitling LP, Raum E, Müller H et al. (2009) Synergism between smoking and alcohol consumption with respect to serum gamma-glutamyltransferase. Hepatology 49:802–8.
26) Tynjälä J, Kangastupa P, Laatikainen T et al. (2012) Effect of age and gender on the relationship between alcohol consumption and serum GGT: time to recalibrate goals for normal ranges. Alcohol Alcohol 47:558–62
27) Ong A, Wong VW, Wong GL, Chan HL. The effect of caffeine and alcohol consumption on liver fibrosis—a study of 1045 Asian hepatitis B patients using transient elastography. Liver Int. 2011; 31: 1047–53.
28) Freedman ND, Everhart JE, Hoefs JC, et al. Coffee intake is associated with lower rates of liver disease progression in chronic hepatitis C. J Hepatol 2009; 50: 1360–9.
29) Freedman ND, Curto TM, Lindsay KL, et al. Coffee consumption is associated with response to peginterferon and ribavirin therapy in patients with chronic hepatitis C. Gastroenterology 2011; 140: 1961–9.
30) Costentin CE, Roudot-Thoraval F, Zafrani ES, et al. Association of caffeine intake and histological features of chronic hepatitis C. J Hepatol 2011; 54: 1123–9.
87) Anty R, Marjoux S, Iannelli A et al. Regular coffee but not espresso drinking is protective against fibrosis in a cohort mainly composed of morbidly obese European women with NAFLD undergoing bariatric surgery. J. Hepatol. 2012; 57: 1090–6.
https://katarzynaswiatkowska.pl
Też uważam, że kawa jest zdrowa. Oczywiście jeżeli sięgamy po nią w rozsądnych ilościach. Bo co za dużo, to nie zdrowo i dotyczy to wszystkiego. Ja sama szaleję za kawą i piję czasami kilka filiżanek dziennie. Wiem, że to nieco za dużo, dlatego staram się ograniczać ją chociażby w weekendy. Ale boję się, że się nie uda, bo ostatnio znów odkryłam świetny sklep - palenie kawy u nich to jakaś magia:)
OdpowiedzUsuń