Poznaj Malinę Czarną

Być może nie wiesz, że to idealny zamiennik aspiryny czy ibuprofenu, ma działanie przeciwzapalne i przeciwbakteryjne.

Owoce w czasie dojrzewania mają czerwoną barwę, a w pełni dojrzałości stają się niemal czarne, z wyraźnie widocznym nalotem. W smaku są słodkie, nadają się do bezpośredniego spożycia bądź do wszelkich przetworów. Od malin czerwonych, oczywiście prócz barwy owocu różnią się pięciokrotnie większą ilością antocyjanów – naturalnych barwników roślinnych,  które to ograniczają stany zapalne, wzmacniają naczynia włosowate, działają przeciwnowotworowo, hamują oddziaływanie wolnych rodników oraz spowalniają procesy starzenia się organizmu oraz wiele, wiele innych. Ponadto maliny czarne działają również bakteriobójczo: ograniczają rozwój bakterii wywołujących zapalenie płuc, wrzody żołądka czy zapalenie górnych dróg oddechowych.

Co ciekawe,  w owocach czarnych malin stwierdzono też związki o właściwościach przeciwzapalnych, działające podobnie jak niesteroidowe leki przeciwzapalne, takie jak aspiryna czy ibuprofen. Muszę także wspomnieć o właściwościach odżywczych maliny czarnej: o jakże wysokiej zawartości witaminy C i E oraz makroelementach: takich jak potas, wapń, cynk i magnez. A dzięki potężnej dawce miedzi i żelaza rewelacyjnie pomagają w walce z anemią.

Do najbardziej znanych należy malina właściwa Rubus idaeus, dostarczająca jadalnych owoców i liści, popularnych, jako surowiec garbnikowy. W medycynie ludowej owoce maliny właściwej, zwanej też maliną czerwoną, są znane z właściwości leczniczych, napotnych i przeciwzapalnych, wykorzystywanych szczególnie w okresie przeziębień i infekcji wirusowych.

W ostatnich latach prowadzone są intensywne badania nad gatunkiem maliny czarnej, zwanej również maliną zachodnią Rubus occidentalis. Koncentrują się na owocach, jako źródle antocyjanów i elagotanin. Malina czarna, w licznych odmianach, jest uprawiana w Ameryce Północnej. Jej owoce, barwy prawie czarnej, są bardziej aromatyczne niż owoce maliny czerwonej i charakteryzują się większą ilością drobnych pestek.

Uważa się, że wśród owoców różnych gatunków malin, owoce maliny czarnej są najbogatszym źródłem antocyjanów.

Dominują tu dwa związki: 3-O-ksylozylorutynozyd i 3-O-rutozyd cyjanidyny.
Owoce stanowią również najbogatsze źródło naturalnych antyoksydantów. Nie tylko antocyjanów i pochodnych kwasu elagowego (elagotanin), również witaminy C i E.
Szczególne znaczenie, jakie obecnie przypisuje się czarnej malinie, to przede wszystkim właściwości prewencyjne w nowotworach przełyku, jelita grubego i jamy ustnej.

Wykazano, że liofilizaty z owoców czarnych malin, podawane w diecie na poziomie 5% lub 10%, znacząco hamują indukcję zmian nowotworowych, jak również ich rozwój na poszczególnych etapach progresji.

W badaniach na szczurach, z nowotworem jelita grubego, indukowanym azoksymetanem, stwierdzono ochronne działanie liofilizatu z owoców czarnej maliny, poprzez zmniejszenie ogólnej liczby zmian nowotworowych (gruczolaków i gruczolakoraków) o 42%, 45% i 71% – przy zastosowaniu diety zawierającej dodatek: odpowiednio 2,5%, 5% i 10% liofilizatu z owoców.

Badania te potwierdzają wysoki potencjał antyutleniający owoców R. occidentalis i ich wpływ na ograniczanie oksydacyjnych uszkodzeń DNA.
W innych badaniach, przeprowadzonych na grupie 25 pacjentów ze stwierdzonym rakiem jelita grubego i polipami (stany preneoplastyczne), podawano sproszkowane owoce czarnych malin w dawce 60 g na dzień (3 x 20 g) przez 2-4 tygodnie. Badania komórek prawidłowych i nowotworowych, pobranych od 23 pacjentów przed i po terapii wykazały, że w rezultacie diety wzbogaconej w antocyjany z czarnych malin, była hamowana proliferacja komórek nowotworowych i nasilały się procesy ich apoptozy, bez wpływu na wzrost komórek prawidłowych.

 Wśród mechanizmów molekularnych aktywności przeciwnowotworowej owoców czarnych malin, wobec niektórych linii komórek nowotworowych, wymienia się hamowanie faz cyklu komórkowego, m.in. poprzez hamowanie ekspresji niektórych białek i aktywności cyklinozależnych kinaz, hamowanie czynnika NFcB i inne.

Obok antocyjanów i pochodnych kwasu elagowego, jako aktywne składniki ekstraktów z owoców malin, odpowiedzialne za właściwości prewencyjne wobec niektórych nowotworów, wymienia się również kwas ferulowy i ß-sitosterol.

W badaniach in vitro na liniach komórkowych wykazano również właściwości owoców malin hamujące wzrost linii HL-60 (linia komórkowa białaczki promielocytarnej). Potwierdzono wysoką aktywność wobec linii HL-60 sangwiny H-6, głównego składnika zespołu elagotanin z owoców maliny, zarówno czarnej i jak popularnej maliny czerwonej.

Elagotaniny występujące w malinach mają również właściwości antyoksydacyjne oraz przeciwbakteryjne.
Uwzględniając fakt, że w owocach malin dodatkowo występują biologicznie aktywne elagotaniny, warto po nie sięgać w okresie letnim, jako po cenne uzupełnienie codziennej diety. Zimą i jesienią, w okresie nasilonych infekcji, należy pić sok malinowy lub herbatki malinowe z wysuszonych owoców.

dr hab. farm. Mirosława Krauze-Baranowska, prof. nadzw.
mgr farm. Magdalena Skóra-Majdan
- Katedra i Zakład Farmakognozji z Ogrodem Roślin Leczniczych Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego

Piśmiennictwo:
Seeram N.P., Adams L.S., Zhang Y., Lee R., Sand D., Scheuller H.S., Heber D. J. Agric. Food Chem. 54/2006, 9329- 39; Beattie J., Crozier A., Duthie G.G. Curr. Nutr. Food Sci. 1/2005, 71-86; Harris G.K., Gupta A., Nines R.G., Kresty L.A., Habib S.G., Frankel W.L., La Perle K., Gallaher D.D., Schwartz S.J., Stoner G.D. Nutr. Cancer, 51/2001, 207-17; Coates E.M., Popa G., Gill C., McCann M., McDougall G., Stewart D., Rowland I.J. J. Carcinogenesis (2007), 6:4http://www.carcinogenesis. com/content/6/I/4; DuncanF.J., Jason R.M., Brian C., Wulff B.C. Cancer Prev. Res. 2/2009, 665-72.

Źródło

http://www.panacea.pl/articles.php?id=3808

www.zdrowiezroslin.pl