niedziela, 7 sierpnia 2016

Macierzanka piaskowa zwana zielem Madonny

Macierzanka jest ziołem o bardzo szerokim zastosowaniu. Jej właściwości były wykorzystywane już przez starożytnych. Z jej mocy korzystała także medycyna ludowa. Dzięki jej składnikom można ją stosować m.in. przy problemach z górnymi oddechowymi, układem moczowym, przy  kłopotach żołądkowych. Jest także środkiem silnie dezynfekującym i antybakteryjnym.

Macierzanka piaskowa (Thymus serpyllum L.) – ta malutka krzewinka, jako zioło znana była od najdawniejszych czasów. Nazwa macierzanki piaskowej serpyllum pochodzi od greckiego słowa herpyllas, które oznacza „płożący się”. W starożytności jej lecznicze właściwości docenił Dioskorides – grecki lekarz i botanik. Ze względu na bakteriobójcze i grzybobójcze właściwości olejek z macierzanki służył do balsamowania zwłok.

Dawni chrześcijanie zwali macierzankę „zielem Madonny” z powodu jej skromnego wyglądu, pięknego zapachu i wszechstronnych właściwości leczniczych. Roślina ta stanowiła jeden ze składników teriaku (leku na wszystko), jej gałązki zaś wręczano rycerzom wracającym ze zwycięskich bitew. Z ziela macierzanki wiejskie dziewczyny wróżyły swoim ukochanym, przypinały po jednej gałązce sobie i swojemu wybrankowi. Ta osoba, u której gałązka pachniała intensywniej, miała wykazywać się silniejszym uczuciem.
W Polsce nazywana macierzyduszką, szmerem i duszką, często kojarzyła się ze słowem matka. Związane było to z legendą, w której cierpiąca po stracie dziecka matka została przemieniona w owe ziele.

Macierzanka piaskowa to krewna tymianku i lebiodki, zwanej popularnie oregano. Jest drobnym półkrzewem z rodziny wargowych o silnie zakorzenionych wydłużonych pędach. Kwitnie od czerwca do września w miejscach piaszczystych i nasłonecznionych. Bardzo często możemy ją spotkać przy leśnych drogach, w lasach sosnowych, gdzie rosnąc, tworzy duże skupiska. W medycynie wykorzystuje się ziele macierzanki, czyli część nadziemną roślin. Zebrany surowiec po wysuszeniu najlepiej rozkruszyć i wsypać do suchego szczelnie zamkniętego pojemnika – w ten sposób zioło utrzymuje dłużej miły zapach.

Właściwości lecznicze 

Macierzanka ma skład zbliżony do składu tymianku. Znajdziemy w niej flawonoidy (glikozydy, apigeniny), garbniki (do 5%), gorycze, kwasy organiczne, wartościowe trójterpeny – kwas ursolowy i oleanolowy (wykazujące działanie przeciw- bólowe, przeciwbakteryjne, a nawet przeciwnowotworowe) i kwasy fenolowe m.in. rozmarynowy. O jej szczególnych właściwościach decyduje olejek w niej zawarty, którego głównymi składnikami są fenole: tymol i karwakrol oraz terpeny: cymon, terpineol i cytral. Macierzanka zawiera także saponiny i sole mineralne ze znaczną zawartością litu i glinu. W celach leczniczych i kosmetycznych najczęściej wykorzystuje się wyciąg i olejek z macierzanki, rzadziej pyłek kwiatowy, a w domach najczęściej sprawdza się napar z tego ziela.

Ziele macierzanki stosowane wewnętrznie działa wykrztuśnie (drażni błonę śluzową żołądka, co wywołuje efekt wydzielniczy w oskrzelach). Inhalacja z olejku lub samego ziela macierzanki pomaga w szybszym pozbyciu się bakterii i grzybów Candida albicans namnażających się w drogach oddechowych i oskrzelach. Flawonoidy i olejek eteryczny mają działanie przeciwzapalne i odkażające, dlatego stosowanie ziela w postaci naparów lub okładów na skórę w nerwobólach i chorobach reumatycznych będzie wskazane. 
Ziele macierzanki piaskowej docenili również polscy zielarze przedwojenni. 
W licznych opracowaniach pochodzących z tego okresu wyczytać można, że:
 „Herbata z macierzanki usuwa bóle głowy zwłaszcza, gdy powstają na tle zaburzeń żołądkowych. 
Macierzanka gotowana w białym winie znakomicie leczy astmę, a w najgorszym razie przynosi dużą ulgę choremu. 
Czyści ona krew, uspokaja nerwy i reguluje trawienie. Znakomicie wzmacnia cebulki włosów, usuwa łupież i konserwuje włosy. 
Wyborną jest na kaszel, wilgotną astmę i koklusz, zwłaszcza zmieszana z podbiałem i bluszczykiem przyziemnym”.

Działanie odkażające, bakteriobójcze i ściągające macierzanki powoduje, że jest skutecznym środkiem zalecanym do płukania jamy ustnej i gardła w razie różnych infekcji wyściełających je błon śluzowych. Napar z macierzanki dobrze sprawdzi się także użyty do nasiadówek i przemywania okolic intymnych w razie świądu i upławów. Ziele macierzanki ma silne właściwości spazmolityczne i przeciwzapalne. Przy bolesnych miesiączkach dobrze jest stosować herbatkę z macierzanki, która będzie działać rozkurczowo. Przyniesie również ulgę w bólach głowy i migrenach. Pomocna będzie przy problemach z żołądkiem. Dzięki dużej zawartości olejku eterycznego i garbników zioło to pobudza wydzielanie soków trawiennych, korzystnie wpływa na pracę wątroby i działa wiatropędnie. Osoby, które skarżą się na codzienne zmęczenie i osłabienie, mogą macierzankę dodawać do kąpieli. Warto także pić macierzankę przed snem, by wyciszyć umysł i zrelaksować się po ciężkim dniu. Macierzanka często łączona jest z innymi ziołami. Najczęściej spotkamy ją w mieszance ziołowej, stosowanej przy problemach skórnych i żołądkowych, z szałwią, nagietkiem, rumiankiem, krwawnikiem, babką i lipą.

Inne zastosowania 

Na półkach w drogeriach znajdziemy kosmetyki zawierające wyciąg z macierzanki, polecane dla cery trądzikowej. Ponadto macierzanka jest składnikiem kosmetyków do kąpieli (sole, olejki, płyny, peelingi, żele) o działaniu odprężającym, pobudzającym krążenie krwi i rozgrzewającym. Zalety macierzyduszki docenił również przemysł perfumeryjny.

Macierzanka, jako przyprawa ma bardzo aromatyczny zapach i korzenny, ale gorzki smak. Jest przyprawą używaną przede wszystkim w kuchni śródziemnomorskiej, podobnie jak tymianek nadaje się szczególnie do przyprawiania potraw tłustych i ciężkostrawnych. W kuchni stosuje się macierzankę świeżą i suszoną, tak jak tymianek i majeranek. Doprawia się nią zupy, potrawy z warzyw, pieczone i duszone mięsa, zapiekanki, sosy, omlety, nadzienia i potrawy z roślin strączkowych. Na jedną porcję dodaje się tylko szczyptę macierzanki.


Miód z olejkiem z macierzanki
Składniki:
1 łyżeczka miodu (najlepszy będzie lipowy lub spadziowy)
2-3 krople olejku z macierzanki

Przygotowanie:
Miód i olejek z macierzanki mieszamy ze sobą. Tak przygotowane składniki przyjmujemy w przypadku trapiących nas infekcji oskrzeli kilka razy dziennie. Jest to naturalny antybiotyk. Daje dobre rezultaty w leczeniu migdałków czy zapalenia zatok. Posiada również właściwości rozgrzewające oraz łagodzi problemy suchości w gardle.

Kąpiel z ziela macierzanki
200g ziela zalewamy ok. 3 litrami wrzącej wody. Parzymy pod przykryciem 20-30 minut. Przecedzamy do wanny z wodą (temp. ok. 37 stopni Celsjusza). Po relaksującej kąpieli owijamy się ręcznikiem, nie wycierając się. Kładziemy się do łóżka.

Napar z macierzanki
Stosujemy w przypadku nieżytu górnych dróg oddechowych, grypy, anginie, kaszlu, kokluszu, zatruciu pokarmowym. Łyżkę ususzonego ziela zalewamy szklanką wrzątku i parzymy pod przykryciem 10-15 minut. Pół szklanki naparu pijemy 2 razy dziennie. W przypadku schorzeń górnych dróg oddechowych dodajemy łyżkę miodu.

Stężony napar do stosowania zewnętrznego
Stosujemy do obmywań ran i kompresów na zapalone miejsca skóry, do płukania ust. 2,5 łyżki  macierzanki zalewamy 1,5 szklanki gorącej wody. Podgrzewamy pod przykryciem do zagotowania. Odstawiamy na 15 minut aż naciągnie, przecedzamy.





Brak komentarzy:

Prześlij komentarz