Co badać - krótki przewodnik

Krótki przewodnik, co badać.

Pojawia się coraz więcej pytań, jakie badania wykonać. Oto lista. Będziesz mieć dość szczegółowy obraz stanu całego organizmu i na tej podstawie możesz dopasować dietę i suplementację. 

Dobrze jest najpierw przeanalizować swój styl życia– żywienie, samopoczucie i na tej podstawie dobrać odpowiednie badania.

–

–

Ogólne

Bez względu na to co Ci jest. Zestaw obowiązkowych i podstawowych badań, które po prostu zawsze trzeba mieć.
–

·         Witamina D3
Praktycznie zawsze za niska. Można by suplementować ją w ciemno, ale jednak warto wiedzieć, jaki ma się jej rzeczywisty poziom, żeby potem sprawdzić, czy suple dają radę. 

·         Lipidogram
Czyli cholesterol całkowity, trójglicerydy, LDL i HDL 

·         Morfologia z rozmazem
Na jej podstawie możemy opierać się przy analizowaniu bardziej dogłębnych badań. Z tych badań możemy odczytać to,  w jakim stanie jest nasz organizm, czy jest osłabiony albo, jaka jest jego odporność.

·         Glukoza na czczo
Poziom cukru we krwi, na tej postawie możemy wnioskować jak wygląda Twoja dieta bądź jak pracuje Twoja trzustka.

·         Insulina na czczo
Poziom insuliny produkowanej przez trzustkę, można z niej wnioskować czy mamy podejrzenie cukrzycy lub insulinooporności.

·         Testosteron
Istotny dla mężczyzn, może wskazywać na jakieś nieprawidłowości, również u kobiet.  

–

Wątroba

·         AspAT (Aminotransferaza asparaginowa)
Jest to enzym wewnątrzkomórkowy, spotykany w wątrobie, mięśniu sercowym, mięśniach szkieletowych, nerkach i krwinkach czerwonych. We krwi znajduje się w niewielkich ilościach; jego poziom podnosi się, gdy zostaje uszkodzona jakaś komórka.   

·         ALAT (Aminotransferaza alaninowa)
Występuje głównie w komórkach wątroby, jest to enzym niezbędny do prawidłowego funkcjonowania komórki. Poprzez stosunek poziomu aktywności AspAT do ALAT określamy wskaźnik de Ritisa, którego wartość (poniżej lub powyżej) wskazuje na obecność określonej choroby wątroby.

·         GGT (Gamma – glutamylotransferaza)
Enzym związany z błonami komórkowymi. Jego stężenie informuje o kondycji wątroby (jak i również trzustki, nerek i prostaty).

·         Bilirubina całkowita
To oznaczone razem bilirubina bezpośrednia i bilirubina pośrednia. Jej poziom określa czy nasza wątroba dobrze funkcjonuje i właściwie się jej pozbywa (bilirubiny). 

–

Cukrzyca

·         Hemoglobina glikowana (HbA1c)
Dzięki temu badaniu, możemy sprawdzić jak kształtował się poziom glukozy przez ostatnie trzy miesiące i na tej podstawie stwierdzić, czy cukrzyca jest dobrze leczona.

·         Krzywa glukozowa i insulinowa
Dość obciążające badanie, którego nie należy wykonywać na własną rękę bez uwzględnienia innych badań. Pozwala pokazać jak zmienia się poziom glukozy i insuliny w naszej krwi (najlepiej, co pół godziny) w kilku kolejnych odczytach (minimum trzech) po wypiciu glukozy (50 lub 75 gram). Sama krzywa glukozowa lub insulinowa nie wiele nam powie, ponieważ najważniejsze są korelacje pomiędzy nimi.

·         C-Peptyd
Oznaczenie tego stężenia to dobra metoda na poznanie rzeczywistej produkcji insuliny przez trzustkę. To badanie nie jest obciążające, a wnosi wiele w dziedzinie cukrzycy,  hipoglikemii, zmian nowotworowych i przy doborze leczenia cukrzyków. 

–

Tarczyca

·         TSH (tyreotropina)
Hormon, który jest produkowany przez przedni płat przysadki mózgowej. Bierze udział w regulacji wydzielania trójjodotryniny (T3) i tyroksyny (T4) przez tarczycę. 

·         FT3 i FT4
Hormony produkowane w tarczycy. Ważne badanie, by ocenić czynność tarczycy. 

·         anty-TPO
Przeciwciała skierowane przeciwko białku produkowanemu przez komórki tarczycy (peroksydazie tarczycowej). Ich obecność to wynik obronnego działania układu odpornościowego.

·         anty-TG
Kolejne przeciwciała, produkowane podczas nieprawidłowej pracy tarczycy (i nie tylko).

·         Prolaktyna
Hormon również produkowany w przysadce mózgowej. Może mieć znaczenie przy diagnozowaniu niedoczynności tarczycy.

·         TRAb
Przeciwciała przeciwko TSH. Ważne badania przy stwierdzonej nadczynności tarczycy. 

·         Tyreoglobulina
Marker nowotworowy, służy również do określania przyczyn nadczynności tarczycy, gdy podejrzewamy Hashimoto i po usunięciu tarczycy.  

–

Nerki

·         Kreatynina
Substancja powstająca w wyniku przemiany materii; jest przesączana w kłębuszkach nerkowych. Oznaczenie jej stężenia służy do oceny funkcjonowania nerek. 

·         Mocznik
Wytwarzany w wątrobie, wydalany przez nerki. Powstaje, gdy białko ulega rozkładowi. Służy ocenie pracy nerek, jak i również rozpoznaniu i kontroli ostrego zespołu nerczycowego,  śródmiąższowego zapalenia nerek, cukrzycy typu 2, nadciśnienia złośliwego, zespołu hemolityczno-mocznicowego i rdzeniastego raka nerek.

·         Kwas moczowy
Końcowy produkt metabolizmu zasad purynowych. Jego stężenie zależy od tempa syntezy i wydalania go z organizmu. Jest istotny przy diagnozowaniu dny moczanowej i chorób nerek. 

·         GFR
Wskaźnik czynności wydalniczej nerek; potrzebny do oceny czynności nerek. Badanie to eGFR.

·         Białko całkowite
Wszystkie białka, które są we krwi. Pomocne nie tylko w diagnozowaniu chorób nerek, ale również jelit, wątroby i poważnych chorób skóry. Białko utrzymuje odpowiednie ciśnienie wewnątrz naczyń krwionośnych, transportuje substancje odżywcze, bierze udział w krzepnięciu krwi i broni organizm, dlatego oznaczenie jego stężenia jest tak ważne. 

–

Anemia

·         Ferrytyna
Białko, które pozwala na gromadzenie się żelaza w organiźmie, tak więc otrzymany wynik pozwala na określenie poziomu Fe. 

·         Transferyna
Białko osocza, które transportuje jony żelaza do tkanek, a następnie do komórki. Jej poziom oznacza się wraz z badaniem wysycenia transferyny w surowicy i badaniem określającym stężenie ferrytyny. Badania wykonuje się w celu zdiagnozowania niedokrwistości. 

·         Witamina B12
Wykonywane są w celu rozpoznania przyczyn niedokrwistości lub neuropatii(uszkodzenia nerwów);  szczególnie badana przy podejrzeniach anemii złośliwej. Również może pokazywać czy mamy zaburzenia metylacji.

·         Kwas foliowy
Badanie pomaga rozpoznać niedokrwistość lub neuropatię. 

·         Homocysteina
Między innymi pozwala ona oznaczyć poziom witamin B6, B12 i kwasu foliowego w organizmie. Stężenie homocysteiny wzrasta, gdy ich poziom ma się obniżyć, więc może wskazać na niedobory. Badanie homocysteiny przeprowadza się również w celu sprawdzenia ryzyka miażdżycy i zawału. 

–

Autoimmunologia

·         ANA 1
Test przesiewowy, który sprawdza, czy przeciwciała występują i jaki mają typ świecenia (np. ziarnisty, obwodowy). Jeśli ANA1 wychodzi dodatnie, to wykonuje się dalsze testy (ANA 2 i ANA3), żeby określić dokładny typ i miano tych przeciwciał. 

·         CRP
Celem tego badania jest określenie poziomu białka C-reaktywnego. Badanie szczególnie przydatne, by sprawdzić, czy ma się jakąś infekcję; jest też zlecane przy chorobach autoimmunologicznych (np. toczeń rumieniowaty).

–

Trzustka

·         Amylaza we krwi
Należy do enzymów, które wydzielane są do przewodu pokarmowego, a wytwarzana jest właśnie w trzustce i śliniankach. Jej oznaczanie wskazane jest przy wystąpieniu ostrego bólu brzucha, co może pozwolić na rozpoznanie ostrego lub zaostrzenia przewlekłego zapalenia trzustki przy znacznie podwyższonym poziomie tego parametru. Bez objawów ze strony brzucha może świadczyć o zapaleniu ślinianek, czyli chorobie potocznie zwanej świnką.

·         Amylaza w moczu
Wykonywane równolegle z oznaczeniem amylazy w surowicy krwi. Jej stężenie jest podwyższone równolegle do zwiększonej aktywności enzymu w surowicy, aczkolwiek szczególnie w stanach ostrych można oczekiwać niewielkich przesunięć w czasie. Obniżenie natomiast przy umiarkowanej przewlekłej hiperamylazemii wskazuje na występowanie makroamylazy we krwi, która nie przechodzi do moczu.

·         Lipaza
Jest enzymem swoistym dla trzustki, dlatego też podwyższenie jej poziomu w surowicy świadczyć może o uszkodzeniu tego narządu. Badanie wykonywane w stanach ostrego lub przewlekłego zapalenia trzustki oraz rozpoznawania niedrożności dróg żółciowych. W porównaniu do amylazy jest bardziej swoistym wskaźnikiem ostrego zapalenia trzustki – aktywność lipazy w surowicy przyrasta wolniej i utrzymuje się dłużej. W przypadku zapalenia ślinianek (śwince) jej wartość pozostaje niezmieniona, co ułatwia rozpoznanie tej choroby.

–

www.zdrowiezroslin.pl

Bibliografia:

1.     poradnikzdrowie.pl 

2.     portal.abczdrowie.pl

3.     www.healthline.com

4.     www.nlm.nih.gov

5.     www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed

6.     https://labtestsonline.org

7.     www.webmd.com

http://livethenature.com/jakie-badania-wykonac/