Ze względu na kolor kwiatów pigwowiec japoński
nazywany jest także „ognistym krzewem”
Posiada duża zawartość kwasów organicznych,
polifenoli, błonnika, witaminy C oraz składników mineralnych
(8).
Owoce pigwowców doceniano w Chinach i szeroko
stosowano w medycynie chińskiej w leczeniu różnych chorób, jak reumatyzm,
astma, niedobór witaminy C i przeziębienie (9). Według Farmakopei Chińskiej
Republiki Ludowej z 2010 r. źródłem surowca leczniczego Mugua są
owoce C. speciosa, ale owoce pozostałych trzech gatunków Chaenomeles są
często stosowane jako substytut. W Europie owoce znalazły wiele zastosowań w
przemyśle spożywczym. Najnowsze badania wskazują również na właściwości
lecznicze ekstraktów z owoców i oleju z nasion pigwowca japońskiego (9, 10).
C. japonica to
endemiczny gatunek pochodzący z Japonii; do Europy sprowadzony został w 1869 r.
Przez krzyżowanie gatunków pigwowców otrzymano ponad 500 odmian ozdobnych.
Gatunek C. thibetica opisany w 1963 roku, stosunkowo niedawno
wprowadzony do Europy, nie został wykorzystany do hodowli (16). W Polsce
popularna jest także odmiana C. x superba, rzadko owocująca (17).
OPIS BOTANICZNY I
BIOLOGIA GATUNKU
C. japonica jest
powszechnie znany jako krzew ozdobny. Pochodzi z centralnej i południowej
Japonii, gdzie rośnie na wysokości 100-2100 m, na zboczach oraz brzegach rzek i
jezior (14). Po introdukcji do Europy gatunek pojawił się w większości krajów
jako roślina ozdobna ze względu na swoje walory dekoracyjne; rozpowszechniona
jako element parków i ogrodów. Duży potencjał użytkowy owoców pigwowca sprawił,
że obecnie uprawiany jest w całej strefie umiarkowanej z uwagi na swoje
właściwości ozdobne oraz jadalne owoce.
Pigwowiec japoński jest krzewem o wysokości ok. 1 m,
silnie rozłożystym, gęstym, z licznymi pędami ciernistymi, rozgałęzionymi od
samej nasady rośliny. Owoce są kuliste, o nieregularnym kształcie i
zróżnicowanej wielkości, budowie małych jabłek, o średnicy do 5 cm i masie nie
przekraczającej 50 g. Niedojrzałe są zielone i nagie, a gdy dojrzeją – żółkną i
pokrywają się warstwą woskowej kutikuli (17). Owoce są bogate w nasiona (5-9%
świeżej masy). W bardzo dużej komorze nasiennej, o skórzastej wyściółce,
rozwija się ok. 50-80 nasion. Nasiona nie są ze sobą pozlepiane galaretowatą
masą, co ma miejsce u pigw (12, 15, 19).
Badania fitochemiczne owoców pigwowca japońskiego
wskazują na bardzo dużą zawartość kwasów organicznych. W soku owoców wykryto
głównie kwas jabłkowy (ryc. 3) oraz kwas bursztynowy i chinowy, przy braku
innych kwasów organicznych, zwykle występujących w owocach (23).
Ich kwasowość ogólna, w przeliczeniu na kwas jabłkowy,
wynosi średnio 3,5%. Owoce pigwowca charakteryzują się także wysoką zawartością
kwasu askorbinowego i jego dużą trwałością podczas przechowywania i
przetwarzania. Zawartość witaminy C wynosi od 55-92 mg/100 g owoców, a jej
aktywność jest wysoka z uwagi na obecność w owocach pigwowca bioflawonoidów
(7).
Owoce pigwowca i uzyskany z nich sok mają stosunkowo
dużą zawartość witaminy C. Średnio wynosi ona 59 mg na 100 ml soku. Jest to
wartość porównywalna z zawartością witaminy C w owocach cytrusowych (23). W
owocach zawartość witaminy C waha się w granicach 100 mg na 100 g s.m. (24).
Owoce pigwowca japońskiego zawierają 20 związków
fenolowych. Są to kwasy fenolowe i flawonoidy. Fronc i Oszmiański (7)
stwierdzili dużą zawartość związków fenolowych w owocach (645 mg/100 g sumy
polifenoli). Analizy innych autorów z użyciem HPLC-DAD/ESI-MS/MS, wykazały w
owocni obecność flawan-3-oli, włączając katechinę, epikatechinę i oligomery
procyjanidyn, które stanowią ok. 95% sumy polifenoli. Świadczy to, że głównymi
związkami fenolowymi w owocach są proantocyjanidyny (25).
Pozostałe polifenole w owocni to kwas chlorogenowy i
glukozydy kwercetyny (25, 26). Badania zawartości w owocach reprezentatywnych
związków polifenolowych (kwas chlorogenowy, katechina, procyjanidyna B1,
epikatechina i procyjanidyna B2) wskazały na duże ilości epikatechiny i
proantocyjanidyny B2 (25).
Stwierdzono obecność polifenoli zidentyfikowanych,
jako monomery, dimery, trimery i pentamery procyjanidyn. Chemiczne analizy
owoców pigwowców wykazały u C. japonica także obecność dwóch
triterpenów: kwasu oleanolowego i kwasu ursolowego (25)
W owocni i nasionach zidentyfikowano czternaście
fenolokwasów. Dominującymi związkami były: kwas kawowy, protokatechowy,
galusowy, p-hydroksybenzoesowy, p-kumarowy, syryngowy i wanilinowy (27). Owoce
pigwowca japońskiego zalicza się do grupy ubogich w cukry proste, o dobrych
proporcjach fruktozy i glukozy (8).
W porównaniu z innymi owocami pigwowiec japoński
wytwarza owoce bogate w składniki mineralne. Są to głównie żelazo i molibden,
pod względem, których owoce pigwowca należą do najzasobniejszych. Na uwagę
zasługuje także duża zawartość magnezu, sodu, miedzi, cynku i fosforu (28).
W owocach pigwowca japońskiego wykazano znaczne ilości
cennego błonnika pokarmowego (32 g/100 g suchych owoców). Jego zawartość w
miąższu owoców wynosi aż 53 g/100 g całkowitego błonnika wyizolowanego z
rośliny. Pektyny obecne w owocach zlokalizowane są głównie w miąższu owoców;
średnia zawartość to 11 g pektyn/100 g suchych owoców i 1,4 g/100 g świeżych
owoców, co stawia je na równi z jabłkami. Natomiast skórka bogata jest w
związki białkowe oraz lipidowe (29-31).
Duże ilości polisacharydów w ścianach komórkowych
owoców (celulozy, pektyn i hemicelulozy) czyni je potencjalnym źródłem
pokarmowego błonnika i pektyn, których jest ok. 2-krotnie więcej niż w
jabłkach. Źródłem pektyn są przede wszystkim niedojrzałe owoce (0,85-1,28%),
ponieważ podczas dojrzewania owoców pektyny ulegają częściowej degradacji do
monosacharydów (7, 32).
Badano również lotne związki zapachowe owoców C.
japonica. Metodą chromatografii gazowej sprzężonej ze spektrometrią mas
oznaczono 21 związków lotnych (estry, alkohole, terpeny) i dwa nielotne –
mannitol i sorbitol. Stwierdzono, że estry i alkohole są odpowiedzialne za
owocowy aromat pigwowca japońskiego (33, 34).
W badaniach wykazano, że zawartość soku w świeżych
owocach jest stosunkowo wysoka i waha się w przedziale 41-52% masy owoców. Sok
charakteryzuje się silną kwasowością, niskim pH i wysoką zawartością witaminy C
(59 mg/100 g soku) oraz związków fenolowych (23).
Granados i wsp. (35) w pracy opisującej skład oleju z
nasion pigwowca japońskiego donoszą, że nasiona zawierają olej (8,2% suchej
masy) charakteryzujący się wysokim indeksem jodowym (98) i niskim indeksem
kwasowym (2,3%). Z dziewięciu wykrytych kwasów tłuszczowych, główne to kwasy:
linolowy (C 18:2), oleinowy (C 18:1) i palmitynowy (C 16:0). Olej jest bogaty w
kwasy nienasycone (89%). Stosunek kwasów nasyconych do nienasyconych jest
bardzo niski (0,1) i wg wymienionych autorów olej z nasion pigwowca japońskiego
może znaleźć zastosowanie w przemyśle spożywczym. Badania Górnasia i wsp. (36)
wskazują, że w oleju z nasion pigwowca japońskiego występuje 13 kwasów tłuszczowych,
z trzema dominującymi: oleinowym, linolowym i palmitynowym. Nasiona w zarodku
zawierają amigdalinę, a w epidermie śluzy (22%) (35, 36, 37). W nasionach
obecne są również fitosterole (0,015%) i α-tokoferol (0,1%) (36).
ZASTOSOWANIE LECZNICZE
Zainteresowanie gatunkami z rodzaju Chaenomeles i
ich właściwościami leczniczymi wzięło początek z tradycyjnej medycyny
chińskiej, w której wykorzystywano głównie suche owoce, zwane Mugua.Surowiec
ten szeroko stosowano od tysięcy lat w medycynie tradycyjnej Dalekiego Wschodu,
jako lek w różnych dolegliwościach oraz jako źródło zdrowej żywności.
Farmakopea Chińskiej Republiki Ludowej (2010 r.) opisuje Fructus
Chaenomelis speciosa, jako źródło surowca leczniczego, ale owoce
pozostałych trzech gatunków także wykazują właściwości, które częściowo
weryfikują tradycyjne zastosowanie (25). Owocom przypisywano właściwości
przeciwreumatyczne, przeciwbiegunkowe i przeciwwymiotne oraz łagodzące objawy
choroby beri-beri, czerwonki, cholery i zapalenia jelit.
Współczesne badania farmakologiczne potwierdziły, że C.
speciosa jest rośliną leczniczą wykazującą wiele właściwości
biologicznych i farmakologicznych (26). Pozostałe gatunki pigwowców
charakteryzują się podobnym profilem metabolitów wtórnych, chociaż różniącym
się ilościowo, i wykazują podobne właściwości lecznicze (25). Badania wykazały
ich właściwości przeciwzapalne, przeciwbólowe, przeciwskurczowe,
antyoksydacyjne, immunoregulujące, przeciwbakteryjne, antynocyceptywne.
Działają one ochronnie na wątrobę i stosowane są w chorobie Parkinsona (9).
Owoce C. japonica stosowane były także jako środek ściągający oraz
w chorobach żołądka (38).
Współczesne badania pigwowca japońskiego wykazały, że
ekstrakt z owoców, zawierający oligomery procyjanidyn, hamuje aktywność
metaloproteinaz macierzy MMP-2 i MMP-9. Enzymy z tej grupy uczestniczą w wielu
procesach fizjologicznych, ale biorą też udział w rozwoju nowotworów (10).
Autorzy sugerują możliwość zastosowania frakcji polifenolowej w chemoprewencji
nowotworów. Przetworzone owoce mogą być zastosowane jako bogate źródło
dietetycznych proantocyjanidyn, gwarantujących prozdrowotną aktywność.
Gorlach i wsp. (39) udowodnili, że proantocyjanidyny
ekstrahowane z owoców pigwowca japońskiego indukują apoptozę komórek raka
jelita grubego Caco-2 i komórek raka okrężnicy HT-29. Frakcje bogate w wyższe
oligomery proantocyjanidynowe wykazywały większą aktywność proapoptotyczną.
Najnowsze badania donoszą o hamującym działaniu
preparatu zawierającego flawonole z owoców pigwowca japońskiego na linie
ludzkich komórek nowotworowych – raka prostaty i raka sutka. Flawonole wykazują
potencjalne działanie antyproliferacyjne przeciwko komórkom nowotworowym,
hamując ich inwazyjność i zmniejszając poziom ekspresji szeregu genów
zaangażowanych w apoptozę, angiogenezę i metastazę (39, 40).
Owoce pigwowca japońskiego odznaczają się stosunkowo
wysoką zawartością polifenoli (284 mg/100 g) i witaminy C (59 mg/100 g) oraz
silną aktywnością antyoksydacyjną, w porównaniu z innymi owocami krajowymi (8).
Właściwości przeciwutleniające wytłoków z owoców pigwowca japońskiego określono
także, jako wysokie, co może być tłumaczone dużą zawartością antocyjanów i
polifenoli w skórkach owoców. Oznaczono siłę wiązania rodników (DPPH),
aktywność przeciwutleniającą metodą ABTS i siłę redukującą ekstraktów (FRAP)
(41).
Śluzy obecne w nasionach pigwowców są bogate w
polisacharydy zbudowane z arabinozy, ksylozy i kwasów uronowych. Nasiona w
postaci nierozdrobnionej stosuje się, jako środek przeczyszczający (42).
Zastosowanie kosmetyczne
Śluzy i pektyny występujące w owocach pigwowców
znalazły zastosowanie w kosmetyce. Śluzowaty macerat z nierozdrobnionych nasion
używa się do przemywania twarzy podrażnionej nadmiernym opalaniem, do
oczyszczania skóry trądzikowej, do okładów zmiękczających przy czyrakach, a
także w stanach zapalnych skóry. Służy on także do wyrobu emulsji, kremów
nawilżających i przeciwzmarszczkowych oraz balsamów do ciała, łagodzących
podrażnienia skóry atopowej (32). Ekstrakt i olejek z owoców znalazły także
zastosowanie w kosmetyce i perfumerii. Do celów kosmetycznych stosuje się
również olej otrzymywany z nasion. Ostatnio zaobserwowano, że olej ten
absorbuje promienie UV-B i UV-C. Ta cecha wskazuje na jego potencjalne
działanie ochronne przed szkodliwym działaniem promieni słonecznych (43).
Zastosowanie w przemyśle spożywczym
W Europie owoce pigwowca do niedawna były w niewielkim
stopniu wykorzystywane w gospodarstwach domowych. Obecnie coraz częściej
znajdują zastosowanie w przetwórstwie owocowo-warzywnym. Surowiec stanowią
głównie owoce, które są niezwykle odporne na czynniki zewnętrzne. Chociaż
pokryte są cienką skórką, dobrze znoszą przechowywanie i transport. Po zerwaniu
długo zachowują świeżość; mogą być przechowywane w chłodnym miejscu nawet przez
kilka miesięcy. O ich dojrzałości świadczą brązowe nasiona oraz delikatnie
lepka skórka. Ogromną zaletą owoców jest ich silny i trwały aromat. Dojrzałe
owoce są twarde, o smaku cierpko-kwaśnym. Te cechy nie pozwalają na ich
spożywanie w stanie surowym, dlatego przed spożyciem muszą być przetwarzane.
Owoce używane są w przemyśle spożywczym do produkcji
mieszanych dżemów, konfitur, soków, nalewek i win. Wykazano również możliwość
zastosowania soku z owoców pigwowca do produkcji bezalkoholowych napojów
niskokalorycznych (5) oraz wyrobów cukierniczych (6). Sok z owoców pigwowca
jest bardzo kwaśny i może być stosowany, jako składnik zakwaszający,
zastępujący cytryny. Kwasowość owoców jest wysoka i wynosi 4,11% (8). Sok
znalazł zastosowanie do produkcji galaretek owocowych z uwagi na dużą zawartość
pektyn. Owoce przetworzone mogą być z powodzeniem stosowane do polepszania
smaku różnorodnych produktów owocowych i warzywnych, a także do aromatyzowania
różnych przetworów. Suszone owoce są cennym surowcem w produkcji herbat
owocowych, wzbogacając ich aromat i kwasowość (7, 8). Stosowane mogą być
również wytłoki owocowe pozostałe po produkcji soku, będące dobrym źródłem
pektyn.
Surowcem są także nasiona. Można z nich sporządzić
napar pomocny w leczeniu stanów zapalnych gardła, chrypki, nieżytów przewodu
pokarmowego, a także stosować zewnętrznie jako okłady na suche rany, czy
podrażnioną lub poparzoną skórę. Spożywanie nalewek z owoców doskonale wpływa
na trawienie oraz na obniżenie ciśnienia tętniczego krwi.
W przyszłości owoce z tego gatunku mogą stać się
składnikiem żywności dietetycznej lub suplementów diety, dzięki dużej
zawartości pektyn i błonnika (44). Wykazano, że ilość błonnika jest różna dla
poszczególnych części tej rośliny. Najwięcej tego cennego składnika znajduje
się w miąższu owocu, bo aż 53 g/100 g wyizolowanego błonnika z całej rośliny.
Zawartość pektyn w owocach C. japonica jest dwukrotnie większa
niż w jabłkach i pozostaje w większości w miąższu, a proantocyjanidyn
kilkukrotnie wyższa niż w owocach drzew i krzewów sadowniczych.
Charakterystyczna jest natomiast mała zawartość cukrów, zwłaszcza cukrów
prostych i dwucukrów. Skórka owoców charakteryzuje się natomiast obecnością
substancji białkowych i lipidowych (4, 45).
W ostatnich latach wzrosła liczba projektów mających
na celu poszukiwanie nowych źródeł wartościowych olejów z dotąd nieznanych
surowców roślinnych. Jednym z obiecujących źródeł są nasiona pigwowca
japońskiego, które są materiałem odpadowym w przetwórstwie owoców. W pracy
Górnasia i wsp. (36) wykazano, że olej z nasion C. japonica wykazuje
wysoką wartość odżywczą. W porównaniu z innymi znanymi olejami (migdałowym,
sezamowym, makowym, z orzechów włoskich i laskowych, słonecznikowym, lnianym,
dyniowym), olej z nasion pigwowca tłoczony na zimno ma najwyższą zawartość
tokoferoli, β-karotenu i polifenoli, jak również najmniejszą zawartość
chlorofilu (tab. 3) . Ponadto, brak obecności toksycznej amigdaliny w oleju
oraz jego przyjemny aromat i smak, oznaczają możliwość zastosowania tego oleju
w przemyśle spożywczym. Tokoferole, karotenoidy i związki fenolowe wykazują
aktywność antyoksydacyjną, przy czym ich główną rolą jest ochrona przeciwko
utlenianiu nienasyconych kwasów tłuszczowych obecnych w oleju (36).
Tabela 3. Całkowita
zawartość fenoli, β-karotenu, chlorofilu, tokoferoli i tokotrienoli oraz
aktywność przeciwutleniająca badanych olejów tłoczonych na zimno (DPPH %) (36).
Źródło oleju
|
Całkowita zawartość fenoli (mg/kg)
|
Zawartość β-karotenu
(mg/kg)
|
Zawartość chlorofilu (mg/kg)
|
DPPH (%)
|
Tokoferole i tokotrienole
|
Migdały
|
6,03
|
0,49
|
0,45
|
58,95
|
45,36
|
Siemię lniane
|
17,67
|
1,87
|
0,35
|
47,78
|
42,57
|
Orzechy laskowe
|
19,92
|
2,74
|
1,38
|
44,47
|
33,98
|
Pigwowiec japoński
|
64,03
|
10,77
|
0,12
|
84,49
|
72,62
|
Orzechy ziemne
|
6,01
|
1,21
|
0,69
|
42,65
|
40,18
|
Mak
|
13,28
|
1,04
|
0,17
|
28,96
|
22,8
|
Dynia
|
24,71
|
6,84
|
6,04
|
52,91
|
56,37
|
Sezam
|
28,06
|
0,37
|
0,12
|
39,68
|
38,83
|
Słonecznik
|
12,27
|
1,19
|
1,73
|
65,45
|
58,16
|
Orzech włoski
|
9,53
|
2,16
|
3,97
|
44,81
|
41,90
|
PODSUMOWANIE
Chaenomeles japonica, jeden
z czterech gatunków pigwowców, wytwarza owoce o dużej zawartości składników
korzystnych z leczniczego, spożywczego i kosmetycznego punktu widzenia. W
przyszłości owoce tego gatunku mogą stać się składnikiem żywności dietetycznej.
Miąższ owoców bogaty w polifenole, głównie proantocyjanidyny, a także pektyny i
błonnik oraz jego aktywność antyoksydacyjna i właściwości proapoptotyczne
stwarzają możliwość zastosowania go jako źródła związków o znaczeniu leczniczym
bądź prozdrowotnym. Natomiast nasiona pigwowca japońskiego, wytwarzane jako
agro-przemysłowy produkt uboczny, mogą być stosowane jako wartościowe źródło
oleju o wysokiej zawartości kwasu linolowego i oleinowego oraz naturalnych
antyoksydantów (kwasy fenolowe i α-tokoferol).
Pigwowiec japoński bardzo dobrze znosi uprawę w
krajowych warunkach klimatycznych, dlatego też zainteresowanie tą rośliną, jako
krzewem ozdobnym, ale także jako gatunkiem dostarczającym aromatycznych owoców
o właściwościach prozdrowotnych, jest warte większej uwagi. Owoce i ich
przetwory do tej pory znalazły zastosowanie w przemyśle spożywczym i
kosmetycznym. Wyniki najnowszych badań świadczą, że olej z nasion pigwowca,
bogaty w prozdrowotne składniki, z powodzeniem może być stosowany w przemyśle
spożywczym.
Borgis -
Postępy Fitoterapii 4/2014, s. 239-246
Agata Nahorska, Magdalena Dzwoniarska, *Barbara Thiem
Owoce pigwowca japońskiego (Chaenomeles
japonica (Thunb.) źródłem substancji biologicznie aktywnych
Katedra i Zakład Botaniki Farmaceutycznej i
Biotechnologii Roślin, Wydział Farmaceutyczny, Uniwersytet Medyczny im. K.
Marcinkowskiego w Poznaniu
Kierownik Katedry i Zakładu: dr hab. Barbara Thiem
Kierownik Katedry i Zakładu: dr hab. Barbara Thiem
Piśmiennictwo
1. Pharmacopoeia of the Poeple’s Republic of China (PPRC 2010). 2. Rumpunen
K. Chaenomeles: potential
new fruit crop for northern Europe. W: Trends in new crops and new uses (red.
Janick J, Whipkey A), ASHA Press, Alexandria 2002; 385. 3. Kviklys
D, Ruisa S, Rumpunen K. Management of Japanese quince (Chaenomeles japonica) orchards. W: Japanese quince – Potential
fruit crop for Northern Europe (red. Rumpunen K) 2003; 93. 4. Lesińska E.
Porównawcza charakterystyka owoców pigwy i pigwowców pod względem cech
istotnych dla przetwórstwa. Przem Spoż 1982; 36(2):56-8. 5. Lesińska
E, Kempińska W. Zastosowanie soku z owoców pigwowca do produkcji
bezalkoholowych napojów niskokalorycznych. Zesz Nauk AR w Krakowie, Technol
Żywn 2 1987; 213:61-73. 6. Lesińska E. Zastosowanie owoców i
przecieru pigwowcowego do produkcji wyrobów cukierniczych. Przegl Piek Cuk 1990;
6:14-18. 7. Fronc A, Oszmiański J. Pigwowiec i aronia –
surowce do produkcji herbat owocowych. Wiad Ziel 1994; 1:19-20. 8.Tarko
T, Duda-Chodak A, Pogoń P. Charakterystyka owoców pigwowca japońskiego i
derenia jadalnego. Żywn Nauka Technol Jakość 2010; 6(73):100-8. 9. Zhang
SY, Han LY, Zhang H i wsp. Chaenomeles speciosa: A review of chemistry and pharmacology. Biomed Rep 2014; 2(1):12-18. 10. Strek
M, Gorlach S, Podsedek A i wsp. Procyanidin oligomers from Japanes quince (Chaenomeles japonica) fruit inhibit
activity of MMP-2 and MMP-9 metalloproteinases. J Agric Food Chem. 2007;
55(16):6447-52.11. www.ars-grin.gov (GRIN Taxonomy for plants). 12. Nowiński M. Dzieje roślin i upraw
ogrodniczych. PWRiL, Warszawa: 1977; 196. 13. Philipps JB,
Robertson KR, Smith PG i wsp. A checklist of the subfamily Maloideae (Rosaceae). Can J Bot 1990;
68:2209-69. 14.Weber C. The genus Chaenomeles (Rosaceae).
J Arnold Arbor 1964; 45:161-205, 302-45. 15. Seneta W,
Dolatowski J. Dendrologia. PWN, Warszawa 2003; 240. 16. Weber
C. Cultivars in the genus Chaenomeles.
J Arnold Arbor
1963; 23(3):17-75. 17.Lesińska E, Kraus D. Charakterystyka
morfologiczna owoców pigwowca. Zesz Nauk AR w Krakowie, Ogrodnictwo 20 1987;
17:47-58. 18. www.plantsgallery.blogspot.com. 19. Andersone D, Kaufmane E. Flowering and fruit set in Japanese quince (Chaenomeles japonica). W: Japanese
quince – potential fruit crop for Northern Europe (red. Rumpunen K.) 2003; 29. 20. Garkava
LP, Rumpunen K. Bartish IV. Genetic relationships in Chaenomeles (Rosaceae) revealed by isozyme
analysis. Sci Horticult 2000; 85:21-35. 21.Kauppinen S, Kviklys D,
Rumpunen K i wsp. Propagation of Japanese quince (Chaenomeles japonica) plants. W: Japanese quince – Potential
fruit crop for Northern Europe (red. Rumpunen K) 2003; 81. 22. Thiem B,
Nahorska A. Roślinne kultury komórkowe i ich potencjalne kosmetyczne zastosowanie – kultura kalusowa Chaenomeles japonicaL. Mat Konf, 56 Zjazd PTB, Olsztyn 2013; 24. 23. Ros JM, Laencina J, Hellin P i wsp. Characterization of juice in fruits of differentChaenomeles species. Lebens-Wissen Technol 2004; 37:301-7. 24. Golubev VN, Kolechik AA, Rigavs UA. Carbohydrate complex of the fruit of Chaenomeles maulei. Chem Nat Comp 1991; 26(4):387-90. 25. Du H, Wu J, Li H. Polyphenols and triterpenes fromChaenomeles fruits: Chemical analysis and antioxidant activities assessment. Food Chem 2013; 141:4260-8. 26. Zhang L, Cheng YX, Liu AL i wsp. Antioxidant, anti-inflammatory and anti-influenza properties of components from Chaenomeles speciosa. Molecules 2010; 15(11):8507-17. 27. Sokołowska-Woźniak A, Szewczyk K, Nowak R. Phenolic acids from Cydonia japonica Pers. Herba Pol 2002; 48(8):214-8. 28. Lesińska E. Zawartość składników mineralnych w owocach pigwowca. Zesz Nauk AR w Krakowie, Rolnictwo 25 1985; 192:175-83. 29. Thomas M, Thibault JF. Cell wall polysaccharides in the fruits of Japanese quince (Chaenomeles japonica): extraction and preliminary characterisation. Carbohydr Polym 2002; 49:345-55. 30. Thomas M, Guillemin F, Guillon F i wsp. Pectins in the fruits of Japanese quince (Chaenomeles japonica). Carbohydr Polym 2003; 53(4) 361-72. 31.Thomas M, Crepeau MJ, Rumpunen K i wsp. Dietary fibre and cell-wall polysaccharides in the fruits of Japanese quince (Chaenomeles japonica). Lebens-Wissen Technol 2000; 33:124-31. 32. Lamer-Zarawska E, Chwała C, Gwardys A. Rośliny w kosmetyce i kosmetologii przeciwstarzeniowej. PZWL, Warszawa 2012; 126. 33. Lesińska E, Przybylski R, Eskin M. Some volatile and nonvolatile flavor components of the Dwarf Quince (Chaenomeles japonica). J Food Sci 1988; 53(3):854-6. 34. Jordan MJ, Vila R, Hellin P i wsp. Volatile compounds associated with the fragrance and flavour of Chaenomeles juice. W: Japanese Quince-potential fruit crop for Northern Europe (red. Rumpunen K) 2003; 149. 35. Granados MV, Vila R, Laencina J i wsp. Characteristics and composition of Chaenomeles seed oil. W: Japanese quince - potential fruit crop for Northern Europe (red. Rumpunen K) 2003; 159. 36. Górnaś P, Siger A, Juhnevica K i wsp. Cold – pressed Japanese quince (Chaenomeles japonica (Thumb.) Lindl. Ex Spach) seed oil as a rich source of a-tocopherol, carotenoids and phenolics: A comparison of the composition and antioxidant activity with nine other plant oils. Eur J Lipid Sci Technol 2014; 116:563-70. 37. Mierina I, Serzane R, Strele M i wsp. Extracts of Japanese quince seeds – potential source of antioxidants. 6 th Baltic Conf on Food Sci Technol 2011; 98. 38. Bae KH. The medicinal plants of Korea. Kyo-Hah Publ Co, Seoul 2000; 213. 39. Gorlach S, Wagner W, Podsedek A i wsp. Procyanidins from Japanese quince (Chaenomeles japonica) fruit induce apoptosis in human colon cancer caco-2 cells in a degree of polymerization-dependent manner. Nutr Cancer 2011; 63(8):1348-60. 40. Lewandowska U, Szewczyk K, Owczarek K i wsp. Flavanols from Japanese quince (Chaenomeles japonica) fruit inhibit human prostate and breast cancer cell line invasiveness and cause favorable changes in bax/bcl-2 mRNA ratio. Nutrit Cancer 2013; 65(2):273-85. 41. Zawirska-Olszańska A, Kucharska AZ, Sokół-Łętowska i wsp. Ocena jakości dżemów z dyni wzbogaconych pigwowcem, dereniem i truskawkami. Żywn Nauka Techn Jakość 2010; 1(68):40-8. 42.Czerpak R, Jabłońska-Trypuć A. Roślinne surowce kosmetyczne. MedPharm, Wrocław 2008; 128. 43. Góra J, Kurowska A. Skład chemiczny oleju z nasion pigwowca japońskiego (Chaenomeles japonica Lindl.). Herba Pol 1979; 25:53-56. 44. Lista roślin z których surowce lub ich przetwory mogą być składnikami suplementów diety. Lista opracowana przez zespół ekspertów Polskiego Komitetu Zielarskiego oraz Katedry i Zakładu Farmakognozji Uniwersytetu Medycznego w Lublinie. Post Fitoter 2013; 2:146-56. 45.Przybylak-Zdanowicz M. ABC kosmetyki naturalnej. Tom I, Owoce. Eko Media, Bydgoszcz 2013.
Nahorska A. Roślinne kultury komórkowe i ich potencjalne kosmetyczne zastosowanie – kultura kalusowa Chaenomeles japonicaL. Mat Konf, 56 Zjazd PTB, Olsztyn 2013; 24. 23. Ros JM, Laencina J, Hellin P i wsp. Characterization of juice in fruits of differentChaenomeles species. Lebens-Wissen Technol 2004; 37:301-7. 24. Golubev VN, Kolechik AA, Rigavs UA. Carbohydrate complex of the fruit of Chaenomeles maulei. Chem Nat Comp 1991; 26(4):387-90. 25. Du H, Wu J, Li H. Polyphenols and triterpenes fromChaenomeles fruits: Chemical analysis and antioxidant activities assessment. Food Chem 2013; 141:4260-8. 26. Zhang L, Cheng YX, Liu AL i wsp. Antioxidant, anti-inflammatory and anti-influenza properties of components from Chaenomeles speciosa. Molecules 2010; 15(11):8507-17. 27. Sokołowska-Woźniak A, Szewczyk K, Nowak R. Phenolic acids from Cydonia japonica Pers. Herba Pol 2002; 48(8):214-8. 28. Lesińska E. Zawartość składników mineralnych w owocach pigwowca. Zesz Nauk AR w Krakowie, Rolnictwo 25 1985; 192:175-83. 29. Thomas M, Thibault JF. Cell wall polysaccharides in the fruits of Japanese quince (Chaenomeles japonica): extraction and preliminary characterisation. Carbohydr Polym 2002; 49:345-55. 30. Thomas M, Guillemin F, Guillon F i wsp. Pectins in the fruits of Japanese quince (Chaenomeles japonica). Carbohydr Polym 2003; 53(4) 361-72. 31.Thomas M, Crepeau MJ, Rumpunen K i wsp. Dietary fibre and cell-wall polysaccharides in the fruits of Japanese quince (Chaenomeles japonica). Lebens-Wissen Technol 2000; 33:124-31. 32. Lamer-Zarawska E, Chwała C, Gwardys A. Rośliny w kosmetyce i kosmetologii przeciwstarzeniowej. PZWL, Warszawa 2012; 126. 33. Lesińska E, Przybylski R, Eskin M. Some volatile and nonvolatile flavor components of the Dwarf Quince (Chaenomeles japonica). J Food Sci 1988; 53(3):854-6. 34. Jordan MJ, Vila R, Hellin P i wsp. Volatile compounds associated with the fragrance and flavour of Chaenomeles juice. W: Japanese Quince-potential fruit crop for Northern Europe (red. Rumpunen K) 2003; 149. 35. Granados MV, Vila R, Laencina J i wsp. Characteristics and composition of Chaenomeles seed oil. W: Japanese quince - potential fruit crop for Northern Europe (red. Rumpunen K) 2003; 159. 36. Górnaś P, Siger A, Juhnevica K i wsp. Cold – pressed Japanese quince (Chaenomeles japonica (Thumb.) Lindl. Ex Spach) seed oil as a rich source of a-tocopherol, carotenoids and phenolics: A comparison of the composition and antioxidant activity with nine other plant oils. Eur J Lipid Sci Technol 2014; 116:563-70. 37. Mierina I, Serzane R, Strele M i wsp. Extracts of Japanese quince seeds – potential source of antioxidants. 6 th Baltic Conf on Food Sci Technol 2011; 98. 38. Bae KH. The medicinal plants of Korea. Kyo-Hah Publ Co, Seoul 2000; 213. 39. Gorlach S, Wagner W, Podsedek A i wsp. Procyanidins from Japanese quince (Chaenomeles japonica) fruit induce apoptosis in human colon cancer caco-2 cells in a degree of polymerization-dependent manner. Nutr Cancer 2011; 63(8):1348-60. 40. Lewandowska U, Szewczyk K, Owczarek K i wsp. Flavanols from Japanese quince (Chaenomeles japonica) fruit inhibit human prostate and breast cancer cell line invasiveness and cause favorable changes in bax/bcl-2 mRNA ratio. Nutrit Cancer 2013; 65(2):273-85. 41. Zawirska-Olszańska A, Kucharska AZ, Sokół-Łętowska i wsp. Ocena jakości dżemów z dyni wzbogaconych pigwowcem, dereniem i truskawkami. Żywn Nauka Techn Jakość 2010; 1(68):40-8. 42.Czerpak R, Jabłońska-Trypuć A. Roślinne surowce kosmetyczne. MedPharm, Wrocław 2008; 128. 43. Góra J, Kurowska A. Skład chemiczny oleju z nasion pigwowca japońskiego (Chaenomeles japonica Lindl.). Herba Pol 1979; 25:53-56. 44. Lista roślin z których surowce lub ich przetwory mogą być składnikami suplementów diety. Lista opracowana przez zespół ekspertów Polskiego Komitetu Zielarskiego oraz Katedry i Zakładu Farmakognozji Uniwersytetu Medycznego w Lublinie. Post Fitoter 2013; 2:146-56. 45.Przybylak-Zdanowicz M. ABC kosmetyki naturalnej. Tom I, Owoce. Eko Media, Bydgoszcz 2013.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz