Choroby cywilizacyjne - lekarstwem kora z brzozy

Kora brzozowa
To surowiec wykorzystywany od wieków, już w czasach prehistorycznych. Świadczy o tym znalezienie w roku 1991 – przy człowieku tkwiącym od 5 300 lat w lodzie, w Alpach Tyrolskich – dwóch toreb pełnych kory brzozowej i dwa kawałki białej huby brzozowej. Wiadomo, że biała huba brzozowa zawiera triterpeny o właściwościach przeciwbakteryjnych. Można przypuszczać, że torby lodowego człowieka były zestawem medycznym tamtych czasów…

 Związki chemiczne występujące w korze brzozowej - Cortex betulae - (betulina, kwas betulinowy i lupeol) wykazują wiele interesujących właściwości leczniczych, są także cennymi surowcami kosmetycznymi. 

Składnikom czynnym można przypisać wiele działań istotnych w poprawie funkcjonowania organizmu ludzkiego.

Posiadają działanie:

• antyoksydacyjne (przeciwutleniające)
• immunostymulujące i przeciwzapalne
• przeciwwirusowe
• antyalergiczne
• regulujące proces syntezy kolagenu i elastyny
• przeciwnowotworowe
• leczą również miażdżycę, cukrzycę i otyłość.

działa antyoksydacyjne (przeciutleniająco):

Substancje aktywne chronią komórki organizmu przed działaniem wolnych rodników, które są przyczyną uszkodzeń lipidów, białek oraz materiału genetycznego (DNA) wchodzących w skład każdej żywej komórki. Zbyt duża ilość wolnych rodników w organizmie może prowadzić do chorób cywilizacyjnych, takich jak nowotwory, miażdżyca, choroby neurodeneracyjne. Badania wykazały, że betulina i kwas betulinowy neutralizują nadtlenki oraz reaktywne formy tlenu (wolne rodniki).

działa przeciwnowotworowo:

Działanie przeciwnowotworowe betuliny zbadano na wielu różnych liniach komórek nowotworowych, m.in.: raka płuc, białaczki, raka wątrobowokomórkowego, raka żołądka i trzustki, raka okrężnicy, jamy ustnej i prostaty (zależnego hormonalnie). Kwas betulinowy wykazuje działanie cytotoksyczne w przypadku: czerniaka skóry, białaczki, białaczki limfoblastycznej, raka jelita grubego, piersi, szyjki macicy, prostaty, nerwiaka niedojrzałego, glejaka, raka jajnika i tarczycy. Mechanizm działania substancji aktywnych, występujących w ekstrakcie z kory brzozy, opiera się na wywołaniu procesu apoptozy, czyli samobójczej śmierci, komórek nowotworowych.

Badania naukowe kwasu betulinowego wykazały, że największa koncentracja tego związku występuje właśnie w tkance objętej zmianami nowotworowymi.

działa immunostymulująco i przeciwzapalne:

Działanie przeciwzapalne betuliny i kwasu betulinowego opiera się na hamowaniu wydzielania prostaglandyn, odpowiedzialnych za proces zapalny, powstawanie obrzęków i reakcję bólową. Badania wykazały, że substancje aktywne wyciągu z kory brzozy są również immunomodulatorami, tzn. regulują funkcje układu odpornościowego, wzmacniają odpowiedź immunologiczną i stymulują czynności samonaprawcze organizmu. Przeciwwskazaniem są przeszczepy obcych tkanek. Przy stosowaniu preparatu zawierającego ekstrakt z kory brzozy w atopowym zapaleniu skóry oraz łuszczycy można zaobserwować zmniejszenie zmian skórnych, obrzęków oraz redukcję świądu.

działa przeciwwirusowo:

Zbadano, że betulina działa przeciwwirusowo w przypadku wirusów wywołujących: opryszczkę, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zakażenie górnych dróg oddechowych, biegunki, grypę. Trwają badania nad działaniem antywirusowym betuliny i jej pochodnych na komórkach brodawczaka, który może wywoływać raka szyjki macicy i krtani).

Natomiast kwas betulinowy jest obecnie szczegółowo badany pod kątem silnego działania przeciwwirusowego w kierunku HIV. Pozytywne rezultaty otrzymano również w testach przeciwko wirusom wywołującym m.in.: zapalenie mózgu i mięśnia sercowego, zapalenia wątroby typu A i C, zapalenie jamy ustnej.

działa przeciwbakteryjne i przeciwgrzybiczo: Kwas betulinowy i lupeol wykazują działanie przeciwgrzybicze i przeciwbakteryjne. Leczą między innymi tak znanego i dokuczliwego grzyba jak Candida albicans, Candida guilliermondi, czy Candida spicata. Oczywiście ma zastosowanie również przy innych grzybach i bakteriach.

działa antyalergicznie:

Jak pokazały badania, związki chemiczne występujące w korze brzozowej (betulina, kwas betulinowy i lupeol) nie ujawniają właściwości immunotoksycznych i wywołujących alergię. Powodują natomiast znaczną redukcję zmian skórnych i zmniejszenie objawów świądu.

W przeprowadzonych doświadczeniach wykazano, że betulina doprowadziła do zmniejszenia poziomu immunoglobulin typu E w surowicy krwi.

reguluje proces melanogenezy w skórze:

Betulina reguluje proces wytwarzania i dystrybucji melaniny w skórze na drodze inhibicji enzymu tyrozynazy, który odpowiada za przekształcenie tyrozyny w barwnik melaninę. Właściwość ta ma zastosowanie w profilaktyce i pielęgnacji skóry z zaburzoną syntezą melanin (piegi, znamiona barwnikowe, ostuda, bielactwo).

Betulina również skutecznie zapobiega pojawianiu się nieprawidłowych zmian barwnikowych w skórze, które mogą prowadzić do rozwoju czerniaka.

reguluje proces syntezy kolagenu i elastyny:

Jak wykazały badania kwas betulinowy hamuje enzym elastazę, który rozkłada elastynę i skutecznie chroni skórę przed utratą sprężystości. Ponadto stymuluje syntezę kolagenu, głównego białka tkanki łącznej, posiadającego bardzo dużą odporność na rozciąganie, stąd odpowiadającego za elastyczność skóry. Produkty, w których składzie występują betulina i kwas betulinowy, zapobiegają wiotczeniu skóry i powstawaniu cellulitu.

Inne właściwości i zastosowanie ekstraktu z kory brzozy:

Betulina wykazuje działanie żółciotwórcze i żółciopędne, uaktywnia działania ochronne na komórki wątroby. W tym miejscu należy zwrócić uwagę, aby wszelkiego rodzaju napary, wywary i preparaty zawierające związki aktywne kory brzozowej nie stosować w potwierdzonej niedrożności dróg żółciowych, a w przypadku kamicy skonsultować się z lekarzem.

Najnowsze badania wykazały również, że betulina ma działanie lipotropowe (obniża poziom lipidów we krwi, wątrobie, tkance tłuszczowej) i wspomaga metabolizm organizmu.
Kwas betulinowy skutecznie hamuje sekrecję kwasów żołądkowych, a zatem powoduje zmniejszenie zmian zapalnych w przewodzie pokarmowym.

Potwierdzono także działanie betuliny i lupeolu, jako związków odpowiedzialnych za zmniejszanie uszkodzenia kanalików nerkowych i obniżenie wskaźników odkładania kryształów w nerkach.

Napary, wywary i ekstrakty z kory brzozy, zawierające betulinę i kwas betulinowy, przyspieszają regenerację tkanek, działając równocześnie antyseptycznie w przypadku ran trudno gojących się i po oparzeniach. Ponadto przyspiesza ziarninowanie i zabliźnianie się ran, ograniczając wielkość blizny, nie dopuszcza do zwyrodnienia tkanek.
W przypadku zastosowania zewnętrznego na skórę głowy wzmacnia cebulki włosów, stymuluje odrost włosów w przypadku łysienia plackowatego, u kobiet w łysieniu po porodzie, łysieniu łojotokowym, po chemioterapii.

Przykładowe sposoby użycia kory brzozy:

ODWAR Z KORY: stosować łyżeczkę na szklankę wrzątku.

HERBATA Z KORY BRZOZWEJ Z IMBIREM: korę z brzozy zmieszać z pokrojonym w plastry imbirem. W garnuszku zalewamy zimną wodą i doprowadzamy do wrzenia. Gotujemy około 10 minut, a następnie odstawiamy pod przykryciem, aby naciągnęło.

Herbatkę można przyrządzać z dodatkiem kardamonu i posłodzić miodem.

ZEWNĘTRZNIE do przemywania, okładów i roztworów do płukania stosuje się napar przygotowany z 20 g kory na 1 litr wody.

W sklepach zielarskich jest możliwość kupienia gotowej, wysuszonej i zapakowanej w 100g, czy 200 g torebki kory z brzozy.

Istnieją również gotowe ekstrakty zawierające wszystkie związki chemiczne kory z brzozy (betulina, kwas betulinowy i lupeol) do zakupienia również w sklepach zielarskich.

www.zdrowiezroslin.pl

Piśmiennictwo:
Borman H., Melzig M.F. Inhibition of metallopeptidases by flavonoid and related componds. Pharmazie 2000/55, 129-32; Braun H. Die therapeutische Verwendung wichtiger Drogen der Volksmedizin in der täglichen Praxis. IV Betula alba (Birke). Fortschr. Medizin 1941/59, 114-16; Carnat A., Lacouture I., Fraisse D., Lamaison J.L. Standarization of the birch leaf. Ann. Pharm. Fr. 1996/54(5), 231-35; Chen Z., Wu Q., Chen Y., He J. Effect of betulinic acid on proliferation and apoptosis in Jurkat cells and ist mechanism. Zhonghua Zhong Liu Za Zhi. 2008/30(8), 588-92, wg abstract PubMed PMID 19102935; Danilets M.G., Belski P., Gurev A., Belskaia N.V., Alhmedzhanov R.R., Jusboy M., Agefonov V. Effect of plant polysaccharides on Th1 dependent immune response: scrining investigation. Eksp. Klin. Farmakol. 2010/73(6), 19-22; Dellenbach-Tolke K., Nyiredly S., Meier B., Sticher O. HPLC analysis of the flavonoid glycosides from Betulae folium. Planta Med. 1987/53(2), 189-92; EMEA: Community herbat monograph on Betula pendula Roth; Betula pubescens Ehrh., folium. London 2007; Engesser A., Bersch U., Berchtold J., Schaffner W. Birkenblättertee (Betulae folium) gegen Infekter der unteren Harmwege - eine Pilotstudie. Arch. Pharm. Med. Chem. 1998/331 Supl., V33, wg ESCOP Monographs; ESCOP Monographs: Thieme, Stuttgart, New York 2003; Han S., Li Z., Zhong R. Antitumor effect of the extract of birch bark and its influence to the immune function. Zhong Yao cai 2000/23(6), 343- 45, wg abstract PubMed PMID 12575089; Gavrilov A.S. Adaptogen action of preparations from Inonutus obliquus. Pharmaceutical Chemistry Journal 2003/37(2), 95-98; Jambor J. Rośliny lecznicze od aloesu do żeń- -szenia. Farmapress, Wwa 2006; Kalny P., Fijałek Z., Daszczuk A., Ostapczuk P. Determination of selected mikroelements in polish herbs and their infusions. Sci. Total Environ. 2007/381(1-3), 99-104; Kohlmünzer S. Farmakognozja. PZWL, Wwa1998; Krasutstsky P.A. Birch bark research and development. Nat. Prod. Rep. 2006/23(6), 919-42; Mastikova R., Klimas R., Samura B.B., Savickas A., Samura B.A., Belail S., Chalupova Z., Bernatoniene J. An orientational examination of the effects of extracts from mixtures of herbal drugs on selected renal functions. Ceska Slov. Farm. 2007/56(2), 85-89; Matławska I. Farmakognozja, AM Poznań 2005; Marx H., Buchmann R. Über harntreibende Heilpfanzen. Dtdch Med. Wochenschr. 1937/63, 384-86, wg ESCOP Monographs; Melzig M.F., Major H. Neue Aspekte zum Verständnis des Wirkungsmechanismus der aquaretische Wirkung von Birkenblättern und Goldrutenkraut. Phytotherapie 2000/21, 193-96, wg ESCOP Monographs; Müller B., Schneider B. Anvendungsbereiche eines Trockenextrakts aus Birkenblättern bei Harnweserkrankungen: Ergebnisse einer Anwendungsbeobachtung. In abstracts of Phytotherapie an der Schwelle zum neuen Jahrtausend. 10 Jahrestandung der Gesellschaft für Phytotherapie. Münster 11-13 November 1999, 106-108 (abstract P 16), wg ESCOP Monographs; Ożarowski A., Jaroniewski W. Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie. IWZZ, Wwa 1987; Pikulikova A., Valascova I., Lubkova S. Mn and Zn content in the plant drug from Folium Betulae grown in various locations. Ceska Slov. Farm. 2000/49(3), 131-33; Weber G., Konieczyński P. Speciation of Mg, Mn and Zn in extracts of medicinal plants. Anal. Bioanal. Chem. 2003/375(8), 1067-73.